Ώρες: ΕΙΝΑΙ ή πρώτη, τρίτη, έκτη Και ενάτη.

π.Α.Σ.Ε.Ι.Π.

Η Εκκλησία στο «Ωρολόγιο» έχει ορίσει όλο το εικοσιτετράωρο ορισμένες ώρες που κάθε πιστός καλείται να προσευχηθεί στο Θεό. Οι ώρες αυτές είναι οι εξής:

Ώρες: ΕΙΝΑΙ ή πρώτη, τρίτη, έκτη Και ενάτη.

Αντιστοιχούν δε ως έξης προς τάς δικάς μας ώρας:

Ή πρώτη Ώρα αντιστοιχεί προς την 6ην πρωϊνήν.

Ή τρίτη προς την 9ην.

Ή έκτη προς την 12ην μεσημβρινήν.

Και ή ενάτη προς την 3ην άπογευματινήν.

Ή πρώτη Ώρα μας υπενθυμίζει την παράδοσιν του Κυρίου μας, μετά την σύλληψίν του, την

πρώίαν εις τον Πιλάτον. Ή ακολουθία πε­ριέχει και δοξολογίαν επί τη ανατολή του ηλίου δια να μας υπενθυμίζει και τον Ηλιον της Δικαιοσύνης, διό και ή ευχή της πρώτης Ωρας είναι: «Χριστέ το φως το αληθινόν το φωτίζον και αγίαζον...».

Ή τρίτη Ώρα μας υπενθυμίζει την κάθοδον του Αγίου Πνεύματος, δι' αυτό Και ή ευχή της τρίτης ώρας είναι: «Κύριε το πανάγίον σου πνεύμα εν τη τρίτη ώρα τοις Άποστόλοις σου καταπέμψας τούτο, αγαθέ, μη άντανέλης αφ' ημών αλλ' εγκαίνισον εν ημίν τοις δεομένοις σου».

Ή έκτη Ώρα μας υπενθυμίζει την ώραν της σταυρώσεως και του σκότους το όποιον κάλυψε την κτίσιν κατ' αυτήν, δια τούτο και η ευχή της έκτης ώρας είναι: «Ό εν έκτη ήμερα τε και ώρα τω Σταυρώ προσηλώσας την εν τω Παραδείσω τολμηθείσαν τω Αδάμ αμαρτίαν, και των πταισμάτων ημών το χειρόγραφον διάρρηξον Χριστέ ο Θεός, Και σώσον ημάς».

Ή ενάτη Ώρα μας υπενθυμίζει την ώρα του επί του Σταυρού θανά­του του Κυρίου μας. Διό Και ή ευχή της ενάτης Ωρας είναι: «Ό εν τη ενάτη ώρα δι' ημάς σαρκί του θανάτου γευσάμενος, νέκρωσαν της σαρκός ημών το φρόνημα, Χριστέ ο Θεός, Και σώσον ημάς».

Ή ακολουθία της περιέχει ακόμη και την υπέροχο εκείνη ευχή του Μ. Βασιλείου ή οποία λέγει: «Δέσποτα Κύριε, Ιησού Χριστέ, ο Θεός ημών ο μακροθυμήσας επί τοις ημών πλημμελήμασι. και άχρι της παρούσης ώρας αγαγών...» Και τα λοιπά της ευχής. Και γενικώς όλα τα τροπάρια της ενάτης Ώρας την Σταύρωσιν και τον θάνατον αναφέρουν και ψάλλουν. (Κατά τάς νηστευσίμους ημέρας αυτήν την ώραν λύομεν την νηστεία, δηλαδή την τρίτη απογευματινή. Δια τούτο Και αί νηστείαι αύται λέγωνται ενάται.

Ή ενάτη Ώρα επεκράτησε να τελείται στους Ναούς αμέσως προ του Εσπερινού.

Ώρες: Α' ΩΡΑ. Είναι μια σύντομη πρωινή ακολουθία, που ευχαριστεί το Θεό για την έλευση της νέας ημέρας και του πρωινού φωτός. Σήμερα τελείται συναπτά (δηλαδή αμέσως μετά) με την ακολουθία του όρθρου. Ονομάζεται έτσι, γιατί τελείται κανονικά την πρώτη ώρα της ημέρας (κατά το ρωμαϊκό ωρολόγιο).

Γ' ΩΡΑ: Είναι μια σύντομη ακολουθία, που ευχαριστεί το Θεό για την έλευση του Αγίου Πνεύματος, η οποία, σύμφωνα με τη σχετική διήγηση του βιβλίου των Πράξεων των Αποστόλων, έγινε την τρίτη ώρα της ημέρας. Ονομάζεται έτσι, γιατί τελείται κανονικά την τρίτη ώρα της ημέρας (κατά το Ρωμαϊκό ωρολόγιο). Σήμερα η ακολουθία της Γ' ώρας τελείται συναπτά (δηλαδή αμέσως μετά) με την ακολουθία της Α' ώρας.

ΣΤ' ΩΡΑ: Είναι μια σύντομη ακολουθία, που αναφέρεται στη σταύρωση του Χριστού, η οποία, σύμφωνα με τη σχετική διήγηση των Ευαγγελίων, έγινε την έκτη ώρα της ημέρας. Ονομάζεται έτσι, γιατί τελείται κανονικά την έκτη ώρα της ημέρας (κατά το ρωμαϊκό ωρολόγιο). Σήμερα η ακολουθία της ΣΤ' ώρας τελείται συναπτά (δηλαδή αμέσως μετά) με την ακολουθία της Γ' ώρας. Πάντως, κατά τη σωστή τυπική τάξη, η ακολουθία της Γ' και ΣΤ' Ώρας είναι μια ενιαία ακολουθία, που ονομάζεται ακολουθία της Τριθέκτης.

Ακολουθία τῶν Τυπικών: Η ακολουθία των Τυπικών τελείται ανάμεσα στην ΣΤ' και την Θ' ώρα, ενώ κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή τελείται αμέσως μετά το τέλος της Θ' ώρας. Η ακολουθία των Τυπικών τελείται μόνο τις ημέρες, που, κατά το Σαββαΐτικο τυπικό, δεν δικαιούνται την τέλεση της Θείας Λειτουργίας. Όταν τελείται η Θεία Λειτουργία η ακολουθία των Τυπικών είτε καταλιμπάνεται (δεν τελείται καθόλου), είτε ή ενσωματώνεται σε αυτήν ως α', β' και γ΄ αντίφωνο της Θείας Λειτουργίας (Τυπικά - Μακαρισμοί).

Θ' ΩΡΑ: Είναι μια σύντομη ακολουθία, που αναφέρεται στο θάνατο του Χριστού, ο οποίος, σύμφωνα με τη σχετική διήγηση των Ευαγγελίων, έγινε την ενάτη ώρα της ημέρας. Ονομάζεται έτσι, γιατί τελείται κανονικά την ενάτη ώρα της ημέρας (κατά το ρωμαϊκό ωρολόγιο). Σήμερα η ακολουθία της Θ' ώρας τελείται συναπτά (δηλαδή, αμέσως πριν) με την ακολουθία του Εσπερινού. Η ακολουθία της Θ΄ ώρας είναι η τελευταία χρονικά ακολουθία του 24ώρου.

Ώρες Μεγάλες: Ὀνομάζονται και εἶναι οἱ Ἀκολουθίες τῶν Ὡρῶν τριῶν ἡμερῶν τοῦ λειτουργικοῦ ἔτους:

α. Τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς.

β. Τῆς Παραμονῆς τῶν Χριστουγέννων.

γ. Τῆς Παραμονῆς τῶν Θεοφανείων.

Ωρολόγιο το Μέγα: Στο λειτουργικό αυτό βιβλίο της Εκκλησίας βρίσκεται καταγεγραμμένος ο ημερήσιος λειτουργικός κύκλος και λειτουργικά στοιχεία του εβδομαδιαίου κύκλου (π.χ. τα αναστάσιμα Απολυτίκια με την Υπακοή και το θεοτοκίο τους, καθώς και τα Απολυτίκια των υπόλοιπων ημερών της εβδομάδας με τα θεοτοκία τους) και του ετήσιου λειτουργικού κύκλου (π.χ. τα Απολυτίκια και τα Κοντάκια των ακίνητων και των κινητών εορτών του λειτουργικού έτους), ενώ στο τέλος του βρίσκονται τοποθετημένες και ορισμένες ακολουθίες, που κρίνονται ως πρακτικά χρήσιμες για τον ψάλτη (π.χ. του Ακάθιστου Ύμνου) ή και για τον απλό ακόμη λαϊκό (π.χ. της Θείας Μεταλήψεως).

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος