Η ΄΄Σκάλα΄΄ Του αγίου Ιωάννου της Κλίμακος

Η "Σκάλα" του αγίου Ιωάννη της Κλίμακος
Κυριακὴ Δ΄ Νηστειῶν:

π.Α.Σ.Ε.Ι.Π.

 Τὸν μεγάλο ἀσκητὴ καὶ ὅσιο Ἰωάννη, συγγραφέα τοῦ βιβλίου «Κλίμαξ», προβάλλει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας, γιὰ νὰ μᾶς ὑπενθυμίσῃ ὅτι ἡ πνευματικὴἀνάβαση διὰ τῆς συνεχοῦς καὶ ἀόκνου ἀσκήσεως ὁδηγεῖ τοὺς πιστοὺς στὴνἁγιότητα. 

Ἡ ἄσκηση, ἀδελφοί μου, ὁμοιάζει μὲ μία κλίμακα, μὲ μία σκάλα δηλαδή, ἡὁποία ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν

γῆ καὶ φθάνει στὸν οὐρανό. Μὲ μεγάλη προσοχὴ καὶσταθερά δρασκελίσματα, μὲ ἱερὴ βία [=κατά των παθών] καὶ πνευματικὴ βιάση, μὲ ταπείνωση, μετάνοια καὶ προσευχή, μὲ βλέμμα καρδίας συνεχὲς πρὸς τὰ ἄνω, δίχως χρονοτριβὲς καὶ καθυστερήσεις, πρέπει νὰ ἀνεβοῦμε ὅλοι αὐτὴν τὴν σκάλα  καὶ νὰ φθάσουμε στὸ τελευταῖο σκαλοπάτι, ὅπου μᾶς περιμένει ὁ Χριστὸς καὶ ὁ χριστοποιημένος ἑαυτός μας.

Αὐτὴν τὴν σκάλα τὴν ἀνεβαίνουμε ὁ καθένας μόνος του, δὲν προσπερνοῦμε τὸν ἀδελφό μας, δὲν εἶναι τὸ πρῶτο βραβεῖο γιὰ ἕνα, ἀλλὰ γιὰ τὸν καθένα. Γιατὶαὐτὴ ἡ σκάλα δὲν εἶναι ἕνα ἀγώνισμα κατὰ τῶν συνανθρώπων μας, ἀλλὰ κατὰτοῦ παλαιοῦ ἑαυτοῦ μας, κατὰ τῶν παθῶν μας, κατὰ τῶν δαιμόνων, οἱ ὁποῖοι φροντίζουν ἀκούραστα νὰ ἐμποδισουν τὴν ἀνάβασή μας, οἱ ὁποῖοι μὲ ἀνηλεῆδιάθεση, λύσσα καὶ μίσος ἐναντίον τῶν ἀνθρώπων, ἀγωνίζονται νὰ μᾶς στρέψουν τὸ βλέμμα πρὸς τὰ κάτω, ὥστε νὰ ζαλιστοῦμε καὶ νὰγκρεμοτσακιστοῦμε στὰ ἀπύθμενα βάθη τοῦ ᾅδη καὶ νὰ πέσουμε κατευθεῖαν στὸἀνοιχτὸ στόμα τοῦ βύθιου δράκοντος τῆς ἀπωλείας. 

Ὁ Χριστὸς μᾶς προσφέρει τὴν σωτηρία, ἀλλὰ ἡ ἀποδοχή της στηρίζεται στὴδική μας θέληση καὶ συγκατάβαση, ποὺ ἀποδεικνύονται μέσα ἀπὸ τὴν πράξη μας. Δὲν ἐπαρκεῖ νὰ λέμε ὅτι ἀγαποῦμε τὸν Χριστό· χρειάζεται τὸ ἔργο τῆς ἀγάπης πρὸς Ἐκεῖνον. Καὶ ἔργο τῆς ἀγάπης εἶναι ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν Του, ὅπως κι ὁἼδιος μᾶς βεβαιώνει. Ὅπως στὴν περίπτωση τῶν συζύγων ἡ ἀγάπη τεκμηριώνεται στὰ ἔργα καὶ ὄχι στα λόγια, ἔτσι καὶ στὴν πνευματικὴ ζωὴ ἡ ἀγάπη γιὰ τὸν Χριστὸτεκμηριώνεται μέσα ἀπὸ τὴν ἄσκηση. Αὐτὸς ποὺ ἀγαπᾶ τὸν Χριστό, ἀγωνίζεται νὰἀνεβῇ πρὸς τὸν Χριστό, προσπαθεῖ νὰ Τὸν φθάσῃ, δὲν μένει στὰ λόγια. Καὶφθάνοντάς Τον, ὁλοκληρώνεται ὡς πρόσωπο, γιατὶ ὁ Χριστὸς θέλει νὰὁλοκληρωθοῦμε, νὰ γινουμε τέλειοι, ὅμοιοι μὲ Ἐκεῖνον.

Πέσαμε ἀπὸ τὸ ὕψος τῆς κοινωνίας μὲ τὸν Θεό, τότε, στὸν παράδεισο, καὶ ἀκολουθήσαμε τὴν φθορὰ πρὸς τὰ κάτω, ἀπὸ τὸν οὐρανὸ στὴ γῆ καὶ ἀπὸ τὴ γῆ στὰ ὑποχθόνια, ὅμως μὲ τὴν λυτρωτική θυσία Του μᾶς καλεῖ ὁ Χριστὸς καὶ πάλι πρὸς τὰ ἄνω, καὶ μάλιστα σὲ ὕψος ἀνώτερο ἀπὸ πρίν. Γιὰ νὰ ἀνεβοῦμε ψηλὰ χρειάζεται διάθεση καὶ πεῖσμα θεοπρεπές, προσπάθεια καὶ ἀγώνας, διότι κανεὶς δὲν κατακτᾶ τὸν οὐρανό, ἂν δέχεται νὰ μένῃ δεμένος στὰ γήϊνα, κανεὶς δὲν κατακτᾶ τὰ ἄφθαρτα καὶ αἰώνια, ἂν ἀρέσκεται στὴν ἀπόλαυση τῶν φθαρτῶν καὶπροσκαίρων τοῦ κόσμου τούτου.

      Ὁ ἅγιος Ἰωάννης περιγράφει τὴν πνευματικὴ ζωὴ ὡς μία σκάλα ἀρετῶν.Ἡ ἐγκράτεια, ἡ ἀποταγὴ τοῦ κόσμου, ἡ ταπείνωση, ἡ ὑπακοή, ἡ μετά-νοια, τὸ χαροποιὸ πένθος, ἡ ἀγάπη, εἶναι σκαλοπάτια ποὺ μᾶς ὁδηγοῦν στὸν οὐρανό. Δὲν εἶναι δύσκολο νὰ τὰ ἀνεβοῦμε καὶ νὰ φθάσουμε στὸ τέρμα· μᾶλλον δύσκολο εἶναι νὰ πάρουμε γενναῖες ἀποφάσεις καὶ νὰ ἐγκαταλείψουμε τὰ μάταια γήινα,ὅταν δυστυχῶς ἡ ψυχή μας ἔχει προσκολληθεῖ σὲ αὐτά. 

Ἡ πίστη τῶν ὀρθοδόξων εἶναι ἀσκητική. Γι’ αὐτὸ καὶ πολεμᾶται ἀπὸ τὸν κόσμο,ἀπὸ τὸ κοσμικὸ φρόνημα. Εἶναι πόλεμος ἀδυσώπητος καὶ σκληρός ἀπὸ τὴν πλευρά του, ὅμως ἡ ὀρθόδοξη πρακτικὴ βλέπει τὰ πράγματα μὲ διάθεση θεραπευτική· δὲν πολεμᾶ τὸν κόσμο, τάχα γιὰ νὰ τὸν ἐξοντώσῃ, ἀλλ’ ἀγωνίζεται, γιὰ νὰ τὸν θεραπεύσῃ, νὰ τὸν μεταβάλῃ σὲ ὄμορφο κόσμο καὶ νὰ τοῦ δώσῃ τὴν δυνατότητα νὰ ζήσῃ τὴν ἀληθινὴ ζωή, ὅπου θάνατος καὶ λύπη καὶ φθορὰ παύουν νὰ ἔχουν ἰσχύ.

Εἴτε τὸ θέλουμε, εἴτε ὄχι, κάποτε ἡ ζωή μας θὰ τερματιστῇ. Τὸ ζήτημα εἶναι,ἀδελφοί μου, νὰ προλάβουμε νὰ τερματίσουμε στὴ σκάλα τῆς ζωῆς, νὰ ἀνεβοῦμε ὅλα τὰ σκαλοπάτια τῶν ἀρετῶν, ποὺ μᾶς ὁδηγοῦν στὴν ἀληθινὴ ζωή κοντὰ στὸν Χριστό.

            Η Κλίμακα διαιρείται σε τριάντα λόγους . Η διαίρεση αυτή έχει χριστολογική χροιά, καθόσον ο Κύριος σε ηλικία των τριάντα ετών «τον τριακοστόν βαθμό εν τη νοερά κλίμακι εκληρώσατο». Οι τρεις πρώτοι λόγοι αποτελούν την εισαγωγή. Ακολουθούν οι τέσσερις βασικές αρετές η υπακοή, η μετάνοια, η μνήμη θανάτου, και το χαροποιών πένθος. Από τον όχδοο μέχρι τον εικοστό έκτο λόγο περιγράφονται  τα σκληρά πάθη. Οργή, μνησικακία, καταλαλιά, πολυλογία, ψεύδος, ακηδία, γαστριμαργία, ανηθικότης, φιλαργυρία, αναισθησία, ύπνος, δειλία, κενοδοξία, υπερηφάνεια, βλασφημία, πονηρία προς τα οποία πρέπει να πολεμήσει ο πνευματικός αγωνιστής.
            Εκεί περιγράφονται και οι αντίστοιχες αρετές, αοργησία, σιωπή, εγκράτεια, αγνεία, πραότης, απλότης, ταπεινοφροσύνη. Ο εικοστός λόγος περί διακρίσεως μιλεί για τα πάθη τις αρετές, τους λογισμούς, και την απλανή διάκριση. Οι τέσσερις τελευταίοι λόγοι περιγράφουν τους γλυκούς καρπούς των ασκητικών μόχθων. Η κατάκτηση της ησυχίας, της μακάριας προσευχής, της θεομιμήτου απαθείας, της λυτρώσεως από το σάλο των παθών.        

           

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ 30 ΛΟΓΟΥΣ  

ΠΕΡΙ ΑΠΟΤΑΓΗΣ

ΠΕΡΙ ΑΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΥΠΑΚΟΗΣ

ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΜΝΗΜΗΣ ΘΑΝΑΤΟΥ

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΧΑΡΟΠΟΙΟΥ ΠΕΝΘΟΥΣ

ΠΕΡΙ ΑΟΡΓΗΣΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΜΝΗΣΙΚΑΚΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΚΑΤΑΛΑΛΙΑΣ   

ΠΕΡΙ ΠΟΛΥΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΣΙΩΠΗΣ

ΠΕΡΙ ΨΕΥΔΟΥΣ  

ΠΕΡΙ ΑΚΗΔΙΑΣ 

ΠΕΡΙ ΦΙΛΑΡΓΥΡΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΓΑΣΤΡΙΜΑΡΓΙΑΣ  

ΠΕΡΙ ΑΓΝΕΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ  

ΠΕΡΙ ΥΠΝΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ  

ΠΕΡΙ ΑΓΡΥΠΝΙΑΣ 

ΠΕΡΙ ΔΕΙΛΙΑΣ 

ΠΕΡΙ ΚΕΝΟΔΟΞΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΛΟΓΙΣΜΩΝ ΒΛΑΣΦΗΜΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΑΠΛΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΟΤΗΤΑΣ

ΠΕΡΙ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗΣ 

ΠΕΡΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΣ

ΠΕΡΙ ΗΣΥΧΙΑΣ  

ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ

ΠΕΡΙ ΑΠΑΘΕΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΑΓΑΠΗΣ ΕΛΠΙΔΟΣ ΚΑΙ ΠΙΣΤΕΩΣ    

 ΠΕΡΙ ΑΠΟΤΑΓΗΣ