Οι ανθρωπολογικές αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων κατά τον Albert Rivaud - Α΄ Μέρος
Πέμπτη, 14 Ιανουαρίου 2016
Ο διακεκριμένος Γάλλος κλασικιστής και ένθερμος φιλέλληνας AlbertRivaud, διακατεχόμενος από μεγάλο ενδιαφέρον για τον αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό, εξέτασε βαθέως κατά το παρελθόν την αρχαία Ελληνική Γραμματεία, αναφορικά με τις ανθρωπολογικές αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων. Πλήθος μελετών του
δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό της Ανθρωπολογικής Σχολής του Παρισιού «Revue Anthropologique», υπό τον τίτλο «Recherches sur l'Anthropologie Greque», εντός των οποίων εμπεριέχεται πλήθος σημαντικών εθνολογικών στοιχείων. Ωστόσο, στις τρεις πρώτες του δημοσιεύσεις γίνεται, μεταξύ άλλων, μια εκτενής και εμπεριστατωμένη αναφορά σε στοιχεία σχετιζόμενα με την ανθρωπολογία.
Όσον αφορά στο πεδίο της εθνογραφίας, παρατίθεται μια πληθώρα στοιχείων τόσο από ιστορικούς και γεωγράφους, όσο και από φιλοσόφους, ηθικολόγους και ποιητές, με βασικό συμπέρασμα ότι η αρχαία ελληνική πόλη θεμελιώνεται πάνω στην έννοια της φυλής. Ειδικότερα, στα πρώτα στάδια της εθνογραφίας προκύπτει ότι ένας λαός είναι πάνω από όλα μια φυλή, μια μακρά σειρά απογόνων, που προέρχονται από ένα κοινό πρόγονο, με την καθαρότητα του αίματος να αποτελεί μέτρο αριστοκρατικότητας.
Είναι γεγονός ότι οι Έλληνες ήταν εκείνοι που έθεσαν τα θεμέλια για την μετέπειτα ανάπτυξη και εξέλιξη όλων των επιστημών, θέτοντας ταυτόχρονα, κατά τον AlbertRivaud, και τις βάσεις της ανθρωπολογίας και της εθνολογίας, με διάφορα αποσπάσματα γεωγράφων, ιστορικών, φιλοσόφων, ακόμα και ιατρών, να αποκαλύπτουν αρκετά στοιχεία σχετικά με τις ανθρωπολογικές τους γνώσεις. Διάφορες γεωγραφικές και κοινωνικές συνθήκες τους ώθησαν να πραγματοποιήσουν ταξίδια σε ολόκληρη την Μεσόγειο ιδρύοντας πλήθος αποικιών, ενώ ο περιπετειώδης και εμπορικός τους βίος τους έφερε σε επαφή με πολλούς ξένους λαούς, και κατ’ επέκταση με τα ήθη αυτών, με χαρακτηριστική απόδειξη τα ομηρικά έργα, στα οποία εμπεριέχονται ολόκληροι κατάλογοι εθνών.
Εντούτοις, εκτός της πρακτικής χρησιμότητας αυτού του πλήθους των εθνογραφικών παρατηρήσεων, η περεταίρω επιστημονική ανάπτυξη είχε ως επακόλουθο την ανάδυση διάφορων ερωτημάτων, όπως αν οι άνθρωποι υπήρχαν πάντα ή αν δημιουργήθηκαν κάποια στιγμή. Επίσης, άλλα ερωτήματα που ανέκυψαν ήταν πότε εγκαταστάθηκαν οι διάφοροι λαοί στην Ελλάδα και στην Ασία, από πού ήρθαν αυτοί οι λαοί, είχαν κοινή ή διαφορετική καταγωγή και βάσει ποιών γνωρισμάτων μπορεί να γίνει ο διαχωρισμός τους. Πρόκειται, λοιπόν, για ερωτήματα που απασχόλησαν πάρα πολύ τους αρχαίους διανοούμενους, αλλά παραμένει αξιοσημείωτο ότι στις απαντήσεις που έδωσαν εντοπίζουμε σπέρματα των σύγχρονων ανθρωπολογικών θεωριών.
Ο Ηρόδοτος και ο Παυσανίας μας παρέχουν πλήθος ανθρωπολογικών στοιχείων. Ο Αναξίμανδρος υπήρξε ο δημιουργός του πρώτου χάρτη του κόσμου, με τον Εκαταίο τον Μιλήσιο λίγο αργότερα να προβαίνει σε μια μεθοδική περιγραφή της γης και των λαών της. Ακολούθησαν οι Στωικοί και οι Αλεξανδρινοί, με επιφανή εκπρόσωπο τον Ερατοσθένη, ενώ ο Στράβων υπήρξε ένα ολοκληρωμένο παράδειγμα γεωγράφου, καθώς μελέτησε την γη μαζί με τους κατοίκους της, συγγράφοντας όχι μόνο φυσική γεωγραφία, αλλά και πολιτική.
Επιπροσθέτως, ένα ακόμη ζήτημα που απασχόλησε βαθιά τους αρχαίους Έλληνες ήταν το ζήτημα των ανθρώπινων φυλών, με εκτενή σημεία στα έργα τους αφιερωμένα στην μελέτη σχετικών στοιχείων, όπως έπραξαν ο Εμπεδοκλής, ο Δημόκριτος, ο Αριστοτέλης και πολλοί Στωικοί φιλόσοφοι. Άλλωστε, η ιατρική της εποχής, ανεπτυγμένη σε επιστημονικά πλαίσια, διαπίστωσε διαφορές στην δομή του σώματος των διάφορων ανθρώπων, όπως αυτές αποτυπώνονται στο ιπποκράτειο έργο. Άκρως ενδεικτικό και αποκαλυπτικό, ωστόσο, είναι και το έργο των κεραμοποιών, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις, κατά την προσπάθεια απεικόνισης των διάφορων ανθρώπινων τύπων, δύναται να παρέχει πολλές περισσότερες πληροφορίες για τις σχετικές γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων, σε σύγκριση ακόμη και με ολόκληρες διατριβές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου