Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ 19-6-2022 Ευαγγ. Ανάγνωσμα: Μτθ. ί 32-33, 37-38, ίθ 27-30

Ε.Ι.Π.

Κυριακή Α΄ Επιστολών, των Αγίων Πάντων, Αποστ. Ανάγνωσμα, Εβρ. ια’ 33-ιβ’ 2 

 Πρωτότυπο Κείμενο

Ἀδελφοί, οἱ ἃγιοι Πάντες διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων· ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως τούς νεκροὺς αὐτῶν· ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν

ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν· ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς. Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσι. Τοιγάρουν καὶ ἡμεῖς, τοσοῦτον ἔχοντες περικείμενον ἡμῖν νέφος μαρτύρων, ὄγκον ἀποθέμενοι πάντα καὶ τὴν εὐπερίστατον ἁμαρτίαν, δι’ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα, ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν.

 Νεοελληνική Απόδοση

Αδελφοί, οι άγιοι Πάντες με την πίστη κατατρόπωσαν βασίλεια, επέβαλαν το δίκαιο, πέτυχαν την πραγματοποίηση των υποσχέσεων του Θεού, έφραξαν στόματα λεόντων· έσβησαν τη δύναμη της φωτιάς, διέφυγαν τη σφαγή, έγιναν από αδύνατοι ισχυροί, αναδείχτηκαν ήρωες στον πόλεμο, έτρεψαν σε φυγή εχθρικά στρατεύματα· γυναίκες ξαναπήραν πίσω στη ζωή τους ανθρώπους τους, κι άλλοι βασανίστηκαν ως το θάνατο, χωρίς να δεχτούν την απελευθέρωσή τους, γιατί πίστευαν ότι μπορούσαν ν’ αναστηθούν σε μια καλύτερη ζωή. Άλλοι δοκίμασαν εξευτελισμούς και μαστιγώσεις, ακόμη και δεσμά και φυλακίσεις. Λιθοβολήθηκαν, πριονίστηκαν, πέρασαν δοκιμασίες, θανατώθηκαν με μαχαίρι, περιπλανήθηκαν ντυμένοι με προβιές και κατσικίσια δέρματα, έζησαν με στερήσεις, υπέφεραν καταπιέσεις, θλίψεις και κακουχίες – ο κόσμος δεν ήταν άξιος να ‘χει τέτοιους ανθρώπους – πλανήθηκαν σε ερημιές και βουνά, σε σπηλιές και σε τρύπες της γης. Όλοι οι παραπάνω, παρά την καλή μαρτυρία της πίστης τους, δεν πήραν ό,τι τους υποσχέθηκε ο Θεός. Αυτός είχε προβλέψει κάτι καλύτερο για μας, έτσι ώστε να μη φτάσουν εκείνοι στην τελειότητα χωρίς εμάς. Έχοντας, λοιπόν, γύρω μας μια τόσο μεγάλη στρατιά μαρτύρων, ας τινάξουμε από πάνω μας κάθε φορτίο, και την αμαρτία που εύκολα μας εμπλέκει, κι ας τρέχουμε με υπομονή το αγώνισμα του δύσκολου δρόμου που έχουμε μπροστά μας. Ας έχουμε τα μάτια μας προσηλωμένα στον Ιησού, που μας έδωσε την πίστη, την οποία και τελειοποιεί.

 Σχολιασμός

Τη σημερινή Κυριακή, πρώτη μετά την εορτή της Πεντηκοστής, «την των απανταχού της οικουμένης εν Ασία και Λιβύη και Ευρώπη, Βορρά τε και Νότω, Αγίων πάντων εορτήν εορτάζομεν» (βλ. Συναξάρι Πεντηκοσταρίου). Στο ίδιο Συναξάρι αναφέρεται και ο λόγος που οι Άγιοι Πατέρες θέσπισαν αυτή την εορτή μετά την εορτή της καθόδου του Αγίου Πνεύματος: «ενδεικνύμενοι ότι η του παναγίου Πνεύματος παρουσία τοιαύτα δια των Αποστόλων ενήργησεν αγιάσασα και σοφίσασα τους από του ημετέρου φυράματος… Κάτεισι μεν γαρ το Πνεύμα εν είδει πυρός φύσει την ανωτάτω ροπήν έχοντος, άνεισι δε προς τα άνω ο χους, φύσει κατάρροπος ων…». Εξάλλου, υπήρξε η ανάγκη της θέσπισης της εορτής των Αγίων Πάντων για να υπογραμμιστεί η ενότητα των αγίων και επειδή πολλοί που ευαρέστησαν το Θεό έμειναν εντελώς άγνωστοι σε μας. Αρχικά, τη μέρα αυτή εορτάζονταν όλοι οι μάρτυρες (πρβλ. Απολυτίκιο Εορτής) και σταδιακά συμπεριλήφθηκαν όλοι ανεξαιρέτως οι Άγιοι,: προφήτες, δίκαιοι, απόστολοι, μάρτυρες (παλαιοί και νέοι), ιεράρχες και όσιοι, άνδρες και γυναίκες.

 Το αποστολικό ανάγνωσμα της σημερινής Κυριακής είναι παρμένο από την προς Εβραίους Επιστολή. Ο Απόστολος Παύλος αναφέρεται εδώ στους πολυποίκιλους αγώνες και στα μαρτύρια που οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης υπέστησαν εξαιτίας της πίστης τους στον αληθινό Θεό, αλλά ταυτόχρονα, επειδή ήταν οπλισμένοι μ’ αυτήν, αντλούσαν δύναμη για να επιτύχουν τα όσα θαυμαστά περιγράφονται στην περικοπή.

 «Τοιγαρούν και ημείς, τοσούτον έχοντες περικείμενον ημίν νέφος μαρτύρων, όγκον αποθέμενοι πάντα και την ευπερίστατον αμαρτίαν, δι’ υπομονής τρέχωμεν τον προκείμενον ημίν αγώνα»

 Μετά την εξιστόρηση των παθημάτων και των κατορθωμάτων των Αγίων της Παλαιάς Διαθήκης, ο Απόστολος Παύλος εξάγει ορισμένα συμπεράσματα μεγάλης σημασίας, τα οποία λειτουργούν και ως προτροπές προς τους αναγνώστες της Επιστολής. Η επιτυχημένη εικόνα του νέφους δηλώνει τόσο το μεγάλο πλήθος των δικαίων ανδρών όσο και το ρόλο που διαδραματίζουν στη ζωή του κάθε πιστού. Τα νέφη δίνουν σκιά και φέρνουν δροσιά∙ οι Άγιοι δροσίζουν στον καύσωνα της αμαρτίας. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, στην ερμηνεία της προς Εβραίους Επιστολής, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η μνήμη των αγίων εκείνων ανδρών, ως νέφος θα σκιάζει εκείνον που φλέγεται από θερμότερη ακτίνα∙ έτσι ανασταίνει και αναζωογονεί την ψυχή, που είναι αποκαμωμένη από τις δυστυχίες…» (Ομιλία 28). Επίσης, τα νέφη γίνονται βροχή, ποτίζουν τη γη και έτσι τα φυτά και τα δέντρα δίνουν καρπούς και ανθούς. Κατά τον ίδιο τρόπο, όλοι εμείς οι Χριστιανοί αναθάλλουμε με το παράδειγμα και τις πρεσβείες των Αγίων και έχουμε έτσι τη δυνατότητα πνευματικής καρποφορίας.

 Ο Απόστολος Παύλος συνιστά σε μας να τινάξουμε από πάνω μας κάθε φορτίο και την αμαρτία και να τρέχουμε με υπομονή το αγώνισμα του δύσκολου δρόμου που έχουμε μπροστά μας. Είναι φανερό πως ο Απόστολος χρησιμοποιεί εικόνες από το χώρο του αθλητισμού: εκεί οι αθλητές έβγαζαν από πάνω τους κάθε περιττό ένδυμα, έτσι ώστε να είναι πιο ελεύθεροι και ευκίνητοι κατά τους αγώνες. Κάθε χριστιανός καλείται να πράξει κάτι παρόμοιο, αφού επιβάλλεται να πετάξει από πάνω του κάθε τι που θα τον εμπόδιζε στην πνευματική ζωή, όπως π.χ. την απιστία, τη φιληδονία, τον εγωκεντρισμό, τη νωθρότητα και την προσκόλληση στα γήινα πράγματα. Είναι χαρακτηριστικό πως ο Απόστολος χαρακτηρίζει την αμαρτία ως «ευπερίστατον», επειδή χωρίς καλά-καλά να το καταλάβουμε μας αιχμαλωτίζει στα δίκτυά της. Χρειάζεται έτσι με υπομονή, επιμονή, νήψη και θυσιαστικό πνεύμα να αγωνιζόμαστε στον πνευματικό αγώνα.

 Η πολυπρόσωπη κρίση που σήμερα βιώνουμε ωθεί τον άνθρωπο σε έντονες υπαρξιακές αναζητήσεις και σε απεγνωσμένες προσπάθειες ανεύρεσης αυθεντικών στηριγμάτων και προτύπων προς μίμηση. Οι Άγιοι της Εκκλησίας μας αποτελούν αναμφίβολα για το σύγχρονο άνθρωπο τους φωτεινούς οδοδείκτες για την ανεύρεση του πραγματικού νοήματος της ζωής και για την πορεία από το κατ’ εικόνα στο καθ’ ομοίωσιν, ώστε να έχουμε αυτό που πραγματικά μας αξίζει και να νιώθουμε την πληρότητα στα έγκατα της ύπαρξής μας.

 Εύστοχα είναι τα σχόλια του Κωνσταντίνου Γρηγοριάδη στο βιβλίο του Λόγος και Ύπαρξη: «Το νέφος των Αγίων Μαρτύρων βοηθεί τον άνθρωπο κάθε εποχής να ελευθερώσει την ύπαρξή του από τον εγκλωβισμό της φιλαυτίας και της αλαζονείας, που ως τερατώδης «όγκος» (= νεόπλασμα αμαρτίας) κατατρώγει τον ψυχοσωματικό οργανισμό του ανθρώπου. Ένας τέτοιος υπαρξιακός αγώνας είναι γεμάτος με πολλά εμπόδια και πειρασμούς, που δημιουργούν λόγω ψυχικών αλλοιώσεων και μεταπτώσεων φοβερά αδιέξοδα. Ο Άγιος συμπαρίσταται σ’ αυτόν τον αγώνα του ανθρώπου με την προσφορά της εν Χριστώ αγάπης του, που ανυψώνει τον κλυδωνιζόμενο άνθρωπο στο επίπεδο της υιοθεσίας του από τον Θεό» (σ.320).

 Η μίμηση των Αγίων είναι μίμηση του Χριστού και συνταύτιση με τη ζωή Του, αφού κάθε αναφορά μας σε κάποια αρετή των αγίων είναι αναφορά στην αρετή Του: συναντώντας π.χ. σ’ ένα Άγιο την ταπεινοφροσύνη, σε άλλο την πραότητα, σε άλλο τη δικαιοσύνη, συναντούμε τον ίδιο τον Κύριο και Θεό μας.

 Μελετώντας τους βίους των Αγίων, παρατηρούμε πως η αγιότητα δεν έχει μια μοναδική και συγκεκριμένη συνταγή, ούτε ένα προκαθορισμένο καλούπι το οποίο επιβάλλεται να ακολουθήσει ο πιστός και που όμως θα συνθλίβει κάθε προσωπική ιδιαιτερότητα. Μέσα στην ομήγυρη των Αγίων Πάντων συναντούμε Αγίους προερχομένους από κάθε κοινωνική τάξη και με εντελώς διαφορετικό προσωπικό χαρακτήρα, μοναχούς και λαϊκούς, ιεράρχες και αυτοκράτορες, μάρτυρες και νεομάρτυρες, οσίους και ομολογητές, στρατιώτες και ιατρούς, ταπεινούς οικογενειάρχες που φύλαξαν το νόμο του Θεού και αξιωματούχους. «Γηθόμενοι μέλψωμεν, την των αγίων πάντων ομήγυριν, εκ παντός κροτουμένην, και γένους άμα, και αξιώματος, και πολιτείας…», σημειώνει ο υμνωδός σε τροπάριο της εβδόμης Ωδής του Κανόνος των Αγίων Πάντων. Γίνεται λοιπόν φανερό ότι όλοι ανεξαιρέτως μπορούμε να επιτύχουμε τον αγιασμό, μιμούμενοι τους Αγίους στην αποτίναξη των παθών και των εφάμαρτων ροπών, στην χωρίς όρια αγάπη προς το Θεό και το συνάνθρωπο και τέλος στην αξιοποίηση του κάθε ιδιώματος του χαρακτήρα μας στην πορεία προς τη θέωση.
Τελειώνοντας, αξίζει να σημειωθούν αυτούσιοι οι στίχοι του Συναξαρίου του Πεντηκοσταρίου: «Του Κυρίου μου πάντας υμνώ τους φίλους. Ει τις δε μέλλων, εις τους πάντας εισίτω». Γένοιτο!

 

 Κυριακή των Αγίων Πάντων, Ευαγγ. Ανάγνωσμα: Μτθ. ί 32-33, 37-38, ίθ 27-30 

 Πρωτότυπο Κείμενο

Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς· Πᾶς ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς· ὅστις δ᾿ ἂν ἀρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτὸν κἀγὼ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὃς οὐ λαμβάνει τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστι μου ἄξιος. Τότε ἀποκριθεὶς ὁ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ· ἰδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἠκολουθήσαμέν σοι· τί ἄρα ἔσται ἡμῖν; Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ὑμεῖς οἱ ἀκολουθήσαντές μοι, ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ, ὅταν καθίσῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, καθίσεσθε καὶ ὑμεῖς ἐπὶ δώδεκα θρόνους κρίνοντες τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ. Καὶ πᾶς ὃς ἀφῆκεν οἰκίας ἢ ἀδελφοὺς ἢ ἀδελφὰς ἢ πατέρα ἢ μητέρα ἢ γυναῖκα ἢ τέκνα ἢ ἀγροὺς ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός μου, ἑκατονταπλασίονα λήψεται καὶ ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει. Πολλοὶ δὲ ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καὶ ἔσχατοι πρῶτοι.

 Νεοελληνική Απόδοση

Είπε ο Κύριος στους μαθητές Του : «Όποιος ομολογήσει μπροστά στους ανθρώπους ότι ανήκει σ’ εμένα, θα τον αναγνωρίσω κι εγώ για δικόν μου μπροστά στον ουράνιο Πατέρα μου. Όποιος όμως με απαρνηθεί μπροστά στους ανθρώπους, θα τον απαρνηθώ κι εγώ μπροστά στον ουράνιο Πατέρα μου». «Όποιος αγαπάει τον πατέρα του ή τη μάνα του παραπάνω από μένα, δεν είναι άξιος για μαθητής μου. Κι όποιος αγαπάει το γιο του ή τη θυγατέρα του παραπάνω από μένα, δεν είναι άξιος για μαθητής μου. Επίσης όποιος δεν παίρνει το σταυρό του και δε με ακολουθεί, δεν είναι άξιος για μαθητής μου. Μίλησε τότε ο Πέτρος και του είπε: «Να, εμείς αφήσαμε τα πάντα και σε ακολουθήσαμε. Τι θα γίνει μ’ εμάς;» Κι ο Ιησούς τους απάντησε: «Σας βεβαιώνω πως εσείς που με ακολουθήσατε, όταν θα καθίσει ο Υιός του Ανθρώπου στο μεγαλόπρεπο θρόνο του, στον καινούριο κόσμο, θα καθίσετε κι εσείς σε δώδεκα θρόνους, για να κρίνετε τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ. Κι όποιος άφησε σπίτια ή αδερφούς ή αδερφές ή πατέρα ή μητέρα ή γυναίκα ή παιδιά ή χωράφια για χάρη μου, θα πάρει εκατό φορές περισσότερα και θα κληρονομήσει την αιώνια ζωή. Πολλοί θα βρεθούν από πρώτοι τελευταίοι, κι άλλοι από τελευταίοι πρώτοι».

 Σχολιασμός

Η ευαγγελική περικοπή της Κυριακής μετά την Πεντηκοστή, ή όπως αλλιώς επεκράτησε να λέγεται, της Κυριακής των Αγίων Πάντων, αποτελείται από διάφορους στίχους και κεφάλαια παρμένα από το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο. Συγκεκριμένα από το 10ο κεφάλαιο, στίχους 32 έως 34 και 37 έως 38 και από το 19ο κεφάλαιο στίχοι 27 έως 30. Στα συγκεκριμένα εδάφια παρουσιάζεται ο  Ιησούς Χριστός να νουθετεί τους Μαθητές Του, και κατ’ επέκταση και εμάς, για το θέμα της δημόσιας ομολογίας του ονόματός Του κάτι το οποίο έχει εσχατολογικό αντίκτυπο. Υπάρχει δηλαδή σαφής αναφορά στην ημέρα της Κρίσεως, οπόταν οι λόγοι αυτοί του Κυρίου προσλαμβάνουν εσχατολογική χροιά.

 «Το κείμενο της περικοπής συνίσταται από αποσπάσματα λόγων διδασκαλίας του Χριστού προς τους Μαθητές, επεκτεινόμενα όμως στη ζωή της Εκκλησίας, καθίστανται λόγοι διδασκαλίας προς όλους τους πιστούς, οι δε άγιοι είναι το αδιαμφισβήτητο παράδειγμα έμπρακτης εφαρμογής των λόγων αυτών του Χριστού»

Η Εκκλησία μας τη συγκεκριμένη ημέρα τιμά και εορτάζει «την των απανταχού της οικουμένης εν Ασία, Λιβύη και Ευρώπη, Βορρά τε και Νότω, Αγίων πάντων Εορτήν» (Συναξάρι ημέρας). Εμείς, τα μέλη της στρατευόμενης εκκλησίας, καλούμαστε αυτή την ημέρα να τιμήσουμε την χορεία αυτή. Χαρακτηριστικά όπως λέει ο υμνωδός στο τελευταίο στιχηρό του μεγάλου εσπερινού της εορτής «Εν πάσι τοις πέρασι, τους εναθλήσαντας πίστει, Αποστόλους, Μάρτυρας, Ιερείς θεόφρονας, σεμνά Γύναια, ιερόν άθροισμα, ιεροίς άσμασι, κατά χρέος ευφημήσωμεν ότι συνήφθησαν, τοις επουρανίοις οι γήϊνοι, και παθεί την απάθειαν, χάριτι Χριστού εκομίσαντο και νυν ως αστέρες, στερροί περιαυγάζοντες ημάς, εν παρρησία πρεσβεύουσιν, υπέρ των ψυχών ημών» (= Σε όλα τα πέρατα του κόσμου, τους αθλητές της πίστεως, τους Αποστόλους, τους Μάρτυρες, τους Ιερείς, τις σεμνές γυναίκες, το ιερό άθροισμα, πρέπει χρεωστικώς να πανηγυρίσουμε και να ψάλλουμε ύμνους και ιερά άσματα, διότι συνένωσαν τα επουράνια με τη γη αυτοί που κατοικούσαν στην γη, έφεραν την χάρη του Χριστού και τώρα ως άστρα, μαςκαθοδηγούν, μεσιτεύουν για μας και για τη δική μας σωτηρία).

«Η ανάγκη συνένωσης όλων των Αγίων σε μια μνήμη έγινε αισθητή στην Εκκλησία ήδη με το πέρας των μεγάλων διωγμών. Η τοποθέτηση της εορτής την πρώτη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή καθιερώθηκε χρονικά από τον 6ο αιώνα στην Κωνσταντινούπολη. Με την ευκαιρία της εορτής αυτής παρουσιάστηκε μια λαμπρή ευκαιρία προβολής προτύπων και ελκυστικών παραδειγμάτων στους χριστιανούς καθώς επίσης και της ένωσης της Εκκλησίας, τόσο της θριαμβεύουσας –στον ουρανό- όσο και της στρατευόμενης –στη γη» (ΘΗΕ τόμος 9, λήμμα Πάντων Αγίων, εορτή, στήλες 1156-1158).

 Η ανάγνωση των συγκεκριμένων ευαγγελικών εδαφίων κατά την εορτή αυτή των Αγίων Πάντων δεν είναι τυχαία. Οι Άγιοι είναι η ακριβής εκπλήρωση αυτών των εννοιών που διαφαίνονται μέσα από τους συγκεκριμένους στίχους. Χωρίς να υπολογίζουν συγγένειες, θέσεις και  αξιώματα που πιθανόν κατείχαν ή/ και τη ζωή τους την ίδια, τόλμησαν και ομολόγησαν ότι ανήκαν στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Για την ομολογία τους αυτή, σε περιόδους διωγμών κυρίως, κατά των Χριστιανών, δοκιμάστηκαν στις φυλακές, μαστιγώθηκαν, βασανίστηκαν και στο τέλος οι περισσότεροι πότισαν με το αίμα τους το δέντρο της Εκκλησίας.

«Σ’ όλη την ιστορική πορεία της Εκκλησίας το μαρτύριο υπήρξε η ουσιαστικότερη έκφραση αυτοσυνειδησίας της. Κάθε εποχή είχε τους δικούς της μάρτυρες, που πότισαν το δέντρο της πίστης» (Αρχιμ. Νεκτάριος Αντωνόπουλος – νυν Μητροπολίτης Αργολίδος, «Ρώσοι Νεομάρτυρες και Ομολογητές», Ακρίτας, Β’ , σ. 237). «Η βεβαίωση της αγιαστικής περιουσίας και χάριτος του Αγίου Πνεύματος είναι το πλήθος των Αγίων, οι οποίοι βρίσκονται στο αγιολόγιο της Εκκλησίας και τους οποίους τιμούμε αυτή την Κυριακή των Αγίων Πάντων» («Κήρυγμα στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα Κυριακής Αγίων Πάντων», Μητροπολίτου Κωνσταντίας Βασιλείου, προσωπικό αρχείο).

Όταν ο Κύριός μας μέσα από τη συγκεκριμένη ευαγγελική περικοπή αναφέρει «ο φιλών πατέρα ή μητέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος · και ο φιλών υιόν ή θυγατέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος (=Όποιος αγαπάει τον πατέρα του ή τη μάνα του παραπάνω από μένα, δεν είναι άξιος για μαθητής μου. Κι όποιος αγαπάει το γιο του ή τη θυγατέρα του παραπάνω από μένα, δεν είναι άξιος για μαθητής μου)» (Μτθ. 10, 37) δεν αποκλείει, ούτε απορρίπτει την αγάπη προς τους γονείς ή/ και τους άλλους συγγενείς. Η αγάπη που ο άνθρωπος δύναται να παρέχει τόσο στα συγγενικά και προσφιλή πρόσωπα, με την αγάπη που δύναται να δείχνει προς το Θεό μπορούν να συνυπάρξουν. Είναι αδύνατον όμως να υπερισχύει η αγάπη προς τους ανθρώπους έναντι του Θεού. Σκοπός και κεντρικό νόημα των λόγων αυτών είναι η απαγκίστρωση του ανθρώπου από τον κόσμο τούτο, η απεξάρτησή του από κάθε τι που τον καθιστά έρμαιο των παθών του και των κοσμικών επιθυμιών. «Ουδείς άξιος των συνδεδεμένων ταις σαρκικαίς επιθυμίαις και ηδοναίς …» (Ευχή χερουβικού ύμνου Θείας Λειτουργίας). Αν ο άνθρωπος δεν μπορέσει να απαγκιστρωθεί  και να απεξαρτηθεί δεν θα μπορέσει να παραλάβει το Σταυρό του και ν’ ακολουθήσει το Χριστό όπως μας είπε: «ει τις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» (Μρκ. 8, 34).

Στο πρώτο σκέλος (Μτθ. 10, 32-33 κ’ 37-38, 19, 27) της ευαγγελικής περικοπής μπορούμε να πούμε ότι παρουσιάζονται επιγραμματικά οι «υποχρεώσεις» που μας ζητά ο Χριστός να εκπληρώσουμε. Στο δεύτερο και τελευταίο μέρος (Μτθ. 19, 28-30) μας παρουσιάζεται, τρόπον τινά, η αμοιβή που μας περιμένει από την υλοποίηση αυτών των υποχρεώσεών μας.

Οτιδήποτε εγκατέλειψε ο άνθρωπος για να αφιερωθεί στο έργο του ευαγγελίου θα του δοθεί επί τις εκατό [εκατονταπλασίονα λήμψεται (Μτθ. 19, 29)]. Ακόμη, το πιο σημαντικό απ’ όλα και η βασικότερη επίτευξη του ανθρώπου κυρίως μετά την πτώση είναι η κληρονομιά της αιώνιας ζωής. Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός λέει για τους  Αποστόλους  «όταν καθίση ο Υιός του ανθρώπου επί θρόνου δόξης αυτού, καθίσεσθε και υμείς επί δώδεκα θρόνους κρίνοντες τας δώδεκα φυλάς του Ισραήλ (=όταν θα καθίσει ο Υιός του Ανθρώπου στο μεγαλόπρεπο θρόνο του, στον καινούριο κόσμο, θα καθίσετε κι εσείς σε δώδεκα θρόνους, για να κρίνετε τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ)» (Μτθ. 19, 28). Όσοι εκ των ανθρώπων ακολουθήσουν τον Χριστό θα αποτελέσουν το νέο εκλεκτό λαό του Θεού. Τα μέλη της Εκκλησίας του Χριστού, στρατευόμενης και θριαμβεύουσας, είναι ο νέος λαός του Θεού, ο νέος Ισραήλ. Για τούτο το λόγο οι δώδεκα Απόστολοι που θα καθίσουν σε δώδεκα θρόνους μαζί με τον Χριστό (ο νικών δώσω αυτώ καθίσαι μετ’ εμού εν τω θρόνω μου, ως καγώ ενίκησα και εκάθισα μετά του πατρός μου εν τω θρόνω αυτού – Αποκ. 3, 21) θα κρίνουν τόσο το παλαιό όσο και το νέο Ισραήλ.

«Η αμοιβή μας, η οποία δεν είναι αμοιβή για την αξιομισθία των έργων μας, αλλά χάρη για τη σωτηρία μας και δωρεά του Αγίου Πνεύματος, είναι εσχατολογική, έχει δηλαδή για προοπτική τη Βασιλεία του Θεού της οποίας θα γίνουν κληρονόμοι όσοι παραμείνουν πιστοί στο όνομα του Χριστού» («Κήρυγμα στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα Κυριακής Αγίων Πάντων», Μητροπολίτου Κωνσταντίας Βασιλείου 15-06-2014).