Ὁ Ἅγιος Βασίλειος ὁ Μέγας καί ὁ Ἁϊ Βασίλης.

π..Α.Σ.Ε.Ι.Π.

(Σκοπός: Νά καταλάβουν τά παιδιά ποιός εἶναι ὁ ἀληθινός ἅγιος Βασίλειος πού γιορτάζουμε τήν 1η Ἱανουαρίου, ποιά ἦταν ἡ ζωή τοῦ Ἁγίου καί τί πρότυπο μᾶς δίνει γιά τόν καινούργιο χρόνο)

“Ὑπάρχουν κοινά σημεία μεταξύ τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καί τοῦ Ἁι Βασίλη;”

Ποιός εἶναι  ὁ πραγματικός Ἅγιος Βασίλειος πού γιορτάζουμε καί τιμᾶμε τήν 1η Ἰανουαρίου κάθε χρόνου καί πού τόν τραγουδᾶτε στά κάλαντα τήν  παραμονή τῆς Πρωτοχρονιᾶς;

 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Παραμονή Πρωτοχρονιᾶς!  οἱ ὧρες, τά λεπτά, τά δευτερόλεπτα περνοῦν καί ἀποτελοῦν πλέον

παρελθόν.Ἕνα ἀκόμη τίκ τάκ καί τό ρολόι χτύπησε 12 ἀκριβώς τά μεσάνυχτα τῆς 31ης Δεκεμβρίου. Ἕνας καινούργιος χρόνος ἀνέτειλε καί πάλι! Ἄς δοξάσουμε ὅλοι τό Θεό γιά τό μεγαλύτερο δῶρο Του,
πού εἶναι ὁ ΧΡΟΝΟΣ!!! Ἄς χαροῦμε ὅλοι παιδιά καί ἄς εὐχηθοῦμε φέτος νά ἀξιοποιήσουμε κάθε λεπτό καί κάθε στιγμή τοῦ ὑπέρτατου δώρου πού μᾶς χάρισε ὁ  Χριστός μας! Μόνο ἔτσι δέν θά χάνεται ὁ καιρός μας σέ ἀνώφελα καί καταστρεπτικά  γιά τήν ψυχή μας πράγματα, ὅταν θά ζοῦμε ὅπως θέλει Ἐκεῖνος! Ἄς κάνουμε ὅλοι μιά  καινούργια ἀρχή! Καλή χρονιά καί εὐλογημένη!

Ο βίος του Μεγάλου Βασιλείου

Ὁ Μέγας Βασίλειος ὑπῆρξε Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, Ἐπίσκοπος Καισαρείας, κορυφαῖος θεολόγος τοῦ 4ου αἱῶνα καί ἕνας ἀπό τούς Τρεῖς Ἰεράρχες, πού θεωροῦνται προστάτες τῆς παιδείας.

Γεννήθηκε τό 330 μ.Χ. στή Νεοκαισάρεια τοῦ Πόντου ἀπό γονεῖς εὐγενεῖς μέ δυνατό χριστιανικό φρόνημα. Ὁ πατέρας του, Βασίλειος, ἦταν καθηγητής ρητορικῆς  στή Νεοκαισάρεια καί ἡ μητέρα του, Ἐμμέλεια, ἦταν ἀπόγονος οἰκογένειας Ρωμαίων ἀξιωματούχων. Εἶχε ἄλλα ἐννέα ἀδέρφια. Μεταξύ αὐτῶν ἦταν ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, ὁ Ὄσιος Ναυκράτιος ἀσκητής καί θαυματουργός, ἡ Ὀσία Μακρίνα καί ὁ Ἅγιος Πέτρος, Ἐπίσκοπος Σεβαστείας.
Ὁ Μέγας Βασίλειος ἀπό μικρό παιδάκι ἀγαποῦσε νά διαβάζει ἱστορίες γιά τή ζωή τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων καί διδασκόταν τίς Ἅγιες Γραφές ἀπό τόν πατέρα του. Τά πρῶτα γράμματα, τοῦ τά δίδαξε ὁ ἴδιος ὁ πατέρας του. Συνέχισε τίς σπουδές του στήν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας, στήν Κωνσταντινούπολη καί στήν Ἀθήνα, ὅπου σπούδασε ὅλες τίς ἐπιστῆμες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Γεωμετρία, ἀστρονομία, φιλοσοφία,
ἱατρική, ρητορική καί γραμματική. Στίς σπουδές του αὐτές ἀφιέρωσε τεσσεράμισι χρόνια. Κατά τήν διάρκεια αὐτῶν τῶν ἐτῶν, ὁ Ἅγιος Βασίλειος καί ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀνέπτυξαν μεγάλη καί ἰσχυρή φιλία. Ταυτόχρονα μέ τίς σπουδές τους ἀνέπτυξαν μαζί ἱεραποστολική δράση, διοργανώνοντας χριστιανικές συγκεντρώσεις, στίς ὁποίες ἀνέλυαν θρησκευτικά ζητήματα καί ἵδρυσαν τόν πρῶτο φοιτητικό χριστιανικό σύλλογο.
Ὁ Μέγας Βασίλειος ἔγινε γνωστός γιά τή φιλομάθειά του, ἀλλά κυρίως γιά τήν ἀρετή καί τήν ἀσκητικότητά του. Δέν ἔχανε τόν καιρό του σέ πλούσια τραπέζια καί σέ διασκεδάσεις, ὅπως οἱ ἄλλοι μαθητές, ἀλλά κάθε μέρα ἀφιερωνόταν στή νηστεία, τήν ἀγρυπνία καί τήν προσευχή, πού ἦταν σ’ αὐτόν πιό εὐχάριστες καί ἀπό τά λαμπρότερα γλέντια καί ἀπό τά καλύτερα φαγητά καί ποτά.

Ὅταν τελείωσε τίς σπουδές του ἐπέστρεψε στήν Καισάρεια καί ἄρχισε νά ἐξασκεῖ τό ἐπάγγελμα τοῦ διδασκάλου ρητορικῆς καί τοῦ δικανικού ρήτορος, κάτι ἀνάλογο τοῦ σημερινοῦ δικηγορικού ἐπαγγέλματος. Καί τά δύο ἐπαγγέλματα τά ἄσκησε μέ μεγάλη εὐσυνειδησία καί ἐπιτυχία, πράγμα πού τόν ἔκανε γνωστό σέ ὅλη τήν περιοχή. Σύντομα ὅμως ἐγκατέλειψε τήν ἐπαγγελματική του καριέρα, καί ἁφοῦ βαπτίσθηκε (τήν ἐποχή ἐκείνη οἱ χριστιανοί δέ βαπτίζονταν σέ μικρή ἡλικία, ἀλλά ὅταν πιά ἐνηλικιώνονταν), ἀφιέρωσε τόν χρόνο του στήν ἄσκηση καί τήν μελέτη χριστιανικῶν βιβλίων. Γιά τόν λόγο αὐτό ἀποσύρθηκε σέ ἕνα κτῆμα πού διατηροῦσε ἡ οἱκογένειά του στόν Πόντο. Ἀξιοσημείωτο εἶναι ὅτι μετά τήν βάπτισή του δώρισε στούς φτωχούς καί στήν ἐκκλησία τό μεγαλύτερο μέρος τῆς περιουσίας του. Το φθινόπωρο τοῦ 358 μ.Χ. ξεκίνησε ἕνα ὁδοιπορικό σέ γνωστά κέντρα ἀσκητισμοῦ τῆς
Ἀνατολῆς, Αἴγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία καί Μεσοποταμία, ἐπιθυμώντας νά συναντήσει πολλούς ἀσκητές καί μοναχούς γιά νά γνωρίσει τόν τρόπο ζωής τους.

Ὅταν γύρισε στό Πόντο ἀπό τό ταξίδι αὐτό, μοίρασε καί την ὑπόλοιπη περιουσία του
καί ἀποσύρθηκε στό κτῆμα του ἐπιθυμώντας νά ζήσει πλέον ὠς μοναχός. Ἐκεῖἔγραψε τούς: «Κανονισμούς διά τόν Μοναχικόν βίον», κανόνες πού ρυθμίζουν τήν ζωή στά μοναστήρια μέχρι τίς μέρες μας.
Ἡ φήμη τοῦ Ἁγίου, ὅμως, δέν μπορούσε νά μήν ἐξαπλωθεῖ σέ ὅλη τήν
Καππαδοκία. Ἔτσι καί ὁ Μητροπολίτης τῆς Καισαρείας Εὐσέβιος πραγματοποιώντας
τήν Θεία Βούληση, ἀλλά καί αὐτή τῶν χριστιανῶν τῆς περιοχῆς, χειροτόνησε τό 364
μ.χ. τόν Ἅγιο Βασίλειο πρεσβύτερο. Λίγο ἀργότερα ὁ Θεός πῆρε κοντά του τόν 5
Εὐσέβιο καί οἱ ἐπίσκοποι ἐκείνης τῆς ἐπαρχίας χειροτόνησαν μητροπολίτη καί
ποιμένα τοῦ λαοῦ τῆς Καισάρειας τόν Ἅγιο Βασίλειο.
Ἀπό τή στιγμή πού ἔγινε ἐπίσκοπος ὁ Ἅγιος, αὔξησε τή νηστεία καί τήν
προσευχή, καθώς ἔπρεπε τώρα νά παρακαλεῖ τόν Θεό γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους τῆς
ἐπισκοπῆς του καί ὄχι μόνο γιά τή δική του σωτηρία, γιατί τά χρόνια ἐκεῖνα ἦταν
δύσκολα γιά τούς χριστιανούς.
Ὑπῆρξε ὑποδειγματικός Ἐπίσκοπος.

 Καθημερινά δίδασκε ἀκούραστα στό λαό τό
λόγο τοῦ Θεοῦ καί ἦταν τόσο σοφά τά λόγια του, πού ὅλοι δόξαζαν τόν Θεό γιά τόν καλό ποιμένα πού τούς ἔστειλε! Ὡς ἄριστος ποιμένας, βοηθοῦσε κάθε πεινασμένο, ἄρρωστο καί ἀδικημένο μέ ὄσες δυνάμεις διέθετε. Ὑπῆρξε πάντα ὑπερασπιστής, ὁδηγός καί βοηθός τοῦ ποιμνίου του. Ἐκατοντάδες διηγήσεις περιστατικῶν δείχνουν
τήν δράση αὐτή τοῦ Ἁγίου. Μεταξύ αὐτῶν πού ἔκανε γιά τούς χριστιανούς τῆς Καισάρειας, εἶναι καί ἡ«Πολιτεῖα τοῦ ἐλέους», πού ἀργότερα ὀνομάστηκε
«Βασιλειάδα». Στό κέντρο αὐτής τῆς πολιτείας ὑπῆρχε ἡ ἐκκλησία καί γύρω-γύρωὑπήρχαν νοσοκομεῖο, λεπροκομεῖο, ὀρφανοτροφεῖο, σχολεῖο, γηροκομεῖο καί  ξενῶνας. Ὁ Ἅγιος Βασίλειος μέ μεγάλη αὐτοθυσία διακονοῦσε ἀκούραστα κάθε
βασανισμένο πού κατέφευγε ἐκεῖ. Οἱ ὑπηρεσίες πού προσφέρονταν ἦταν δωρεάν σέ
ὄποιον τίς εἶχε ἀνάγκη. Ἐνῶ τό προσωπικό πού ἐργάζονταν ἐκεῖ ἦταν ἐθελοντές πού
προσφέρανε τίς ὐπηρεσίες τους γιά τό καλό τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Εἶναι
ἀξιοθαύμαστο πώς ἐκείνη τήν ἐποχή, μιλᾶμε γιά τόν 4ο αιώνα μ.χ. , ὁ Ἅγιος
Βασίλειος ἐμπνεύστηκε, ἵδρυσε καί λειτούργησε ἔνα σύνολο ἱδρυμάτων πού καί στίς
μέρες μας θά ἀποτελοῦσε πρότυπο.

Ὁ Ἅγιος Βασίλειος ἀγαποῦσε ἰδιαίτερα τά παιδιά. Παρακινοῦσε τούς δασκάλους
καί τούς γονεῖς νά μήν τά καταπιέζουν, ἀλλά νά τά παιδαγωγούν καί νά τά
συμβουλεύουν μέ ἀγάπη καί ἀκόμη νά τά βοηθοῦν νά ἀνακαλύπτουν τά χαρίσματά
τους καί νά τά καλλιεργοῦν.
Ἐκείνη τήν ἐποχή ἕνας μεγάλος διωγμός εἶχε ξεκινήσει άπό τούς Ἀρειανούς
ἐναντίον τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν. Ἀρειανοί λέγονταν ὅσοι ὑποστήριζαν τίς
ἀπόψεις τοῦ αἱρετικοῦ Ἀρείου, ὁ ὁποίος ἔλεγε ὅτι ὁ Χριστός δέν ἦταν Θεάνθρωπος,
ἀλλά μόνο ἄνθρωπος πλασμένος ἀπό τό Θεό. Ὁ ἅγιος μή μπορώντας νά ἀνεχτεῖ αὐτή
τή κατάσταση δέν δίστασε νά τά βάλει μέ τούς τότε αὐτοκράτορες, ὅπως ἦταν ὁ
Οὐάλης, ὁ Ἰουλιανός ὁ παραβάτης, κ.ἄ. Ὅπλα του ἦταν ἡ πίστη καί ἡ προσευχή. Μέ
τούς λόγους, τά κηρύγματα, ἀλλά καί τήν πένα του μετέδιδε τήν ἀγάπη του γιά τόν
Χριστό. Ἔγραψε πολλά ἀσκητικά καί παιδαγωγικά συγγράμματα, ἐπιστολές καί
ὁμιλίες, δίνοντας συμβουλές καί ἀπαντήσεις σέ μεγάλα ἐρωτήματα τῆς ἐποχῆς του.
Μέχρι τίς τελευταῖες στιγμές τῆς ζωῆς του ἀγωνίστηκε γιά τόν Χριστιανισμό καί
τήν εὐημερία τοῦ ποιμνίου του. Ἡ μεγάλη δράση πού ἀνέπτυξε σέ τόσους πολλούς
τομεῖς σέ συνδυασμό μέ τήν ἀσκητική ζωή καί τά προβλήματα ὑγείας πού εἶχε, εἶχαν
σάν ἀποτέλεσμα νά παραδώσει τό πνεῦμα στό Θεό τήν 26η Δεκεμβρίου τοῦ 378 σέ
ἡλικία μόλις 49 ἐτῶν. Ἡ κηδεία του ἔγινε τήν 1η Ιανουαρίου τοῦ 379 μ.χ. Ὁ θάνατός
του βύθισε στό πένθος ὄχι μόνο τό ποίμνιό του ἀλλά καί ὅλο τό χριστιανικό κόσμο τῆς Ἀνατολῆς.
Ὁ Μ. Βασίλειος γιορτάζει καί τιμᾶται τήν 1η Ιανουαρίου κάθε ἔτους, διότι
σύμφωνα μέ τήν ἀρχαία χριστιανική παράδοση ἡ ἐτήσια μνήμη ἑνός ἁγίου ἑορτάζεται
κατά τήν ἐπέτειο τῆς ἐξόδου του ἀπό τή ζωή αὐτή, ἡ ὁποία εἶναι καί ἡ γενέθλια ἡμέρα  κάθε πιστοῦ στήν αἱώνια ζωή.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
Ὑπάρχουν κοινά σημεία μεταξύ τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καί τοῦ Ἁι Βασίλη;

Δέν ἔχουν καμία σχέση. Καταρχήν ὁ Μέγας Βασίλειος εἶναι ὑπαρκτό πρόσωπο,  ἑνας ἄνθρωπος πού γεννήθηκε, ἔζησε μεταξύ ἄλλων, ἀγωνίστηκε τόν ἀγώνα τόν καλό καί στό τέλος ἁγίασε! Ἦταν ἄγαμος, ἔγινε μοναχός, διάκονος, ἱερέας καί ἀργότερα ἐπίσκοπος.

Ἐνώ μιλώντας γιά τόν Ἁι Βασίλη ἀναφερόμαστε σέ ἕνα μή ὑπαρκτό, μυθικό πρόσωπο, πού δημιούργησε ἡ φαντασία κάποιων στά πλαίσια τῆς παγκοσμιοποίησης. Λέγεται μάλιστα πώς ὑπῆρξε παντρεμένος. Στή συνέχεια, ὁ Ἁι Βασίλης παρουσιάζεται χοντρούλης, ροδομάγουλος (σημάδια καλοπέρασης καί
αὐτάρκειας), μέ ἄσπρα μαλλιά καί γενειάδα, ντυμένος στά κόκκινα, συνεχῶς  γελαστός καί χαρούμενος. Στήν πραγματικότητα ὁ Μέγας Βασίλειος ὑπῆρξε αὐστηρός ἀσκητής, πολύ ψηλός καί πολύ ἀδύνατος, μέ μαῦρα μαλλιά καί μακριά  γενειάδα (ἀφοῦ ἐξαιτίας τῆς ἀσθένειάς του ἀπεβίωσε σἐ ἡλικία 49 ἐτῶν).

Ἀκόμη ὁ Ἁϊ Βασίλης ἐμφανίζεται συνέχεια κουβαλώντας στήν πλάτη του ἕνα τεράστιο τσουβάλι γεμάτο μέ δῶρα, (πράγμα πού συμφωνεί μέ τήν ὑπερκατανάλωση καί τή  ματαιοδοξία, πού κυριαρχεί σ’ αὐτό τόν κόσμο), πού προορίζονται μόνο γιά τά παιδιά  πού ὑπῆρξαν καλά μέσα στό χρόνο. Ἐνῶ ὁ Μέγας Βασίλειος δέν περιορίζεται σέ  κάποια συγκεκριμένη ἡλικία καί πρόσωπα, βοηθάει ὅσους ἔχουν ἀνάγκη χωρίς νά  κάνει ἐξαιρέσεις. Δέν κυκλοφορεῖ μέ κανένα σακί, οὔτε κοφίνι στήν πλάτη καί τά δῶρα του δέν εἶναι μόνο ὑλικά, ἀλλά καί πνευματικά. Καθημερινά κηρύττει τό  Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ καί ἔχει ἀφήσει σέ μᾶς μιά τεράστια παρακαταθήκη μέ  λόγους του, συγγράμματα καί βιβλία.

Ποιό εἶναι τό ἔθιμο τῆς Βασιλόπιτας; Πότε ξεκίνησε καί τί σχέση μπορεί νά ἔχει μέ τόν Μέγα Βασίλειο;

Ἡ ἱστορία τῆς βασιλόπιτας ξεκίνησε στά χρόνια τοῦ Μ. Βασιλείου, ὅταν βασίλευε ὁ Ἰουλιανός ὁ Παραβάτης, φοβερός τύραννος καί διώκτης τῶν Χριστιανῶν. Κάποια μέρα  λοιπόν ἀπείλησε πώς θά θανατώσει τόν ἅγιο Ἐπίσκοπο καί θά καταστρέψει τούς Χριστιανούς πού περιφρονοῦσαν τούς θεούς του. Ὁ Μέγας Βασίλειος τότε προσευχήθηκε στόν πολυεύσπλαχνο Κύριο καί στήν Παναγία μητέρα Του νά σώσουν τήν πόλη. Ἐνῶ οἰ κάτοικοι τῆς περιοχῆς, πού ἀγαποῦσαν τόν φωτισμένο ἱεράρχη τους,

μπροστά στήν ἀπειλή τοῦ ἀσεβοῦς βασιλέως συγκέντρωσαν ὅλα τά χρυσαφικά τους
γιά νά τά προσφέρουν προκειμένου νά σώσουν τήν πόλη καί τόν Ἐπίσκοπό τους.Ὅταν ὁ ἡγεμόνας πῆγε νά λεηλατήσει τήν περιοχή, μιά ὑπέρλαμπρη λάμψη μέ ἕνα χρυσό καβαλάρη ἐμφανίστηκε καί ἀφάνισε τόν ἴδιο καί τούς στρατιῶτες του. Ὁ καβαλάρης ἦταν ὁ ἅγιος Μερκούριος, ὁ ὁποῖος εἶχε μαρτυρήσει πρίν 100 περίπου χρόνια στήν Καισάρεια.
Μ’ αὐτόν τόν τρόπο, κατά Θεία Οἰκονομία σώθηκε ἡ Καισάρεια. Τά χρυσαφικά ὅμως ἔπρεπε νά ἐπιστραφούν στούς δικαιούχους. Ἐπειδή ἦταν πολύ δύσκολο νά πάρει ὁ καθένας τό δικό του, ὁ Μέγας Βασίλειος, γιά νά γίνει δίκαια ἡ μοιρασιά, ζήτησε ἀπό τίς εὐσεβεῖς γυναῖκες νά ζυμώσουν πίτες καί ἔβαλε μέσα ἀπό ἕνα χρυσαφικό. Καί ὦ τοῦ θαύματος! Ὅ,τι προσέφερε ὁ καθένας, αὐτό δικαιωμένος ἔλαβε! Ἀπό τότε καθιερώθηκε ἡ Βασιλόπιτα νά δίνει ξεχωριστή χαρά καί εὐλογία στούς πιστούς.