Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ 8-9-2024 ===== Αποστ. Ανάγνωσμα: Γαλ. στ’ 11-18 ===== Ευαγγ. Ανάγνωσμα: Ιω. γ’ 13-17 =====

 Ε.Ι.Π.Α.Σ.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος Β´.

Ὅτε κατῆλθες πρὸς τὸν θάνατον, ἡ ζωὴ ἡ ἀθάνατος, τότε τὸν ᾍδην ἐνέκρωσας, τῇ ἀστραπῇ τῆς Θεότητος· ὅτε δὲ καὶ τοὺς τεθνεῶτας ἐκ τῶν καταχθονίων ἀνέστησας, πᾶσαι αἱ Δυνάμεις τῶν ἐπουρανίων ἐκραύγαζον· Ζωοδότα Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, δόξα σοι.

 

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ´.

Ἡ γέννησίς σου Θεοτόκε, χαρὰν ἐμήνυσε πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ· ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ λύσας τὴν κατάραν, ἔδωκε τὴν εὐλογίαν, καὶ

καταργήσας τὸν θάνατον,

 

Ἀπολυτίκιον τοῦ Τοῦ Ναοῦ

 

Κοντάκιον Ἦχος δ΄ Ἦχος δ΄. Αὐτόμελον.

Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννα ὀνειδισμοῦ ἀτεκνίας, καὶ Ἀδὰμ καὶ Εὔα, ἐκ τῆς φθορᾶς τοῦ θανάτου, ἠλευθερώθησαν, Ἄχραντε, ἐν τῇ ἁγίᾳ γεννήσει σου· αὐτὴν ἑορτάζει καὶ ὁ λαός σου, ἐνοχῆς τῶν πταισμάτων, λυτρωθεὶς ἐν τῷ κράζειν σοι· Ἡ στεῖρα τίκτει τὴν Θεοτόκον, καὶ τροφὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν.

========================================================

Kυριακή Προ της Υψώσεως, Αποστ. Ανάγνωσμα: Γαλ. στ’ 11-18 

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἀδελφοί, ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί. Ὅσοι θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί, οὗτοι ἀναγκάζουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, μόνον ἵνα μὴ τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ διώκωνται. Οὐδὲ γὰρ οἱ περιτετμημένοι αὐτοὶ νόμον φυλάσσουσιν, ἀλλὰ θέλουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, ἵνα ἐν τῇ ὑμετέρᾳ σαρκὶ καυχήσωνται. Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι’ οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται κἀγὼ τῷ κόσμῳ. Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις. Καὶ ὅσοι τῷ κανόνι τούτῳ στοιχήσουσιν, εἰρήνη ἐπ’ αὐτοὺς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸν ᾿Ισραὴλ τοῦ Θεοῦ. Τοῦ λοιποῦ κόπους μοι μηδεὶς παρεχέτω· ἐγὼ γὰρ τὰ στίγματα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματί μου βαστάζω. Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μετὰ τοῦ πνεύματος ὑμῶν, ἀδελφοί· ἀμήν.

Νεοελληνική Απόδοση

Αδελφοί, προσέξτε με πόσο μεγάλα γράμματα σας γράφω τώρα με το ίδιο μου το χέρι. Όσοι θέλουν ν’ αποκτήσουν καλή φήμη στους ανθρώπους, αυτοί σας υποχρεώνουν να περιτέμνεστε, με μόνο στόχο να μην καταδιώκονται από τους Ιουδαίους εξαιτίας του σταυρού του Χριστού. Άλλωστε ούτε κι αυτοί που επιμένουν στην περιτομή τηρούν το νόμο. Απλώς θέλουν να περιτέμνεστε εσείς, για να καυχηθούν ότι σας κατάφεραν να το κάνετε. Όσο για μένα, δεν θέλω άλλη αφορμή για καύχηση εκτός από το σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, το σταυρό που πάνω του ο κόσμος πέθανε για μένα κι εγώ για τον κόσμο. Για όσους ανήκουν στον Ιησού Χριστό δεν έχει καμιά σημασία ούτε το να κάνεις περιτομή ούτε το να μην κάνεις, αλλά όλοι είναι νέα δημιουργήματα του Θεού. Όσοι ακολουθούν αυτή την αρχή, θα έχουν την ειρήνη και το έλεος του Θεού μαζί τους, αυτοί και όλος ο λαός του Θεού. Στο εξής κανένας ας μη μου δημιουργεί προβλήματα. Αρκετά έχω πάθει για τον Ιησού, όπως δείχνουν τα σημάδια στο σώμα μου. Η χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού εύχομαι να είναι μαζί σας, αδελφοί μου. Αμήν.

Σχολιασμός

Η Εκκλησία τοποθέτησε την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στην αρχή του νέου εκκλησιαστικού έτους, επειδή θέλει να δείξει στους πιστούς, ότι ο χρόνος τους πρέπει να αξιολογείται με μοναδικό σκοπό τη σωτηρία τους. Με το σκεπτικό αυτό η Εκκλησία όρισε να διαβάζεται η συγκεκριμένη αποστολική περικοπή την Κυριακή πριν τη γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, γιατί μέσα από αυτή την περικοπή ο Απ. Παύλος εξαίρει τη χάρη που απορρέει από τον Τίμιο Σταυρό του Κυρίου.

Η σημερινή περικοπή αποτελεί τον επίλογο της επιστολής που έστειλε ο απόστολος Παύλος προς την Εκκλησία της Γαλατίας. Τα πολλά  πνευματικά προβλήματα των χριστιανών που υπήρχαν στην περιοχή εκείνη, τα οποία δημιούργησαν οι Ιουδαίοι Χριστιανοί σε σχέση με το αν πρέπει να γίνεται περιτομή ή όχι κατά Βάπτισμα, παρακίνησαν τον Απ. Παύλο να γράψει την προς Γαλάτας Επιστολή. Υποδεικνύει εδώ ο Απόστολος ότι είναι λανθασμένη αυτή η αντίληψη, το ότι δηλαδή πρέπει, εκτός από το βάπτισμα, που στηρίζεται στη σταυρική θυσία του Χριστού, να δέχονται και την ιουδαϊκή περιτομή, που ορίζει ο Νόμος.  Ο Απ. Παύλος απευθυνόμενος στους Γαλάτες τους λέει ότι δεν υπάρχει ουσιαστικός λόγος που να τους επιβάλλει να τηρήσουν τη συγκεκριμένη διάταξη του Νόμου, αλ¬λά τους τονίζει ότι αυτοί που τους προτρέπουν να το κάνουν, ενεργούν με μοναδικό σκοπό να ικανοποιήσουν τους Ιουδαίους. Αυτό το κάνουν μόνο για να καυχηθούν ότι κατάφεραν να πείσουν τους εξ Εθνών Χριστιανούς να κάνουν την περιτομή. Γι’ αυτό υπενθυμίσει στους Γαλάτες ότι από τη στιγμή που δέχθηκαν το άγιο Βάπτισμα έχουν καταστεί «καινή κτίσις» και δεν επιτρέπεται να επιστρέφουν στις παλιές διατάξεις του μωσαϊκού νόμου, αλλά να καυχώνται για το σταυρό του Κυρίου.

Το μόνο πράγμα, για το οποίο πρέπει να καυχόμαστε ως αληθινοί Χριστιανοί, λέει ο Απ. Παύλος, είναι ο Σταυρός του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, για το γεγονός δηλαδή ότι ο Χριστός έγινε άνθρωπος, σταυρώθηκε και έπαθε όλα αυτά για χάρη μας. «Εμοί δε μη γένοιτο καυχάσθαι ει μη εν τω σταυρώ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού». Με τα λόγια του αυτά εκφράζει τη σημασία και την τιμή που πρέπει να προσφέρουν οι Χριστιανοί στο Σταυρό. Αυτό το σταυρό τον επωμιζόμαστε και εμείς οι Χριστιανοί με το άγιο Βάπτισμα. «Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθημεν, εις τον θάνατον αυτού εβαπτίσθημεν» (Ρωμ.6:3). Με τη βάπτισή μας σηκώνουμε το Σταυρό του Χριστού και αγωνιζόμαστε να σταυρώσουμε τα πάθη μας, για να φτάσουμε στη σωτηρία μας. Με αυτά τα λόγια ο απ. Παύλος θέλει να μας τονίσει ότι από τη στιγμή που βαπτισθήκαμε έχουμε γίνει κοινωνοί του σταυρικού θανάτου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, γι’ αυτό και δεν πρέπει να ντρεπόμαστε να ομολογούμε το Σταυρό του Κυρίου, ο οποίος είναι το σημείο της σωτηρίας και της ελευθερίας μας.

Ο Σταυρός είναι το μεγαλύτερο δώρο που πρόσφερε ο Χριστός στον άνθρωπο, είναι το πιο δυνατό όπλο κατά του διαβόλου. Ο σταυρός, πριν τη σταύρωση του Χριστού ήταν σημείο λύπης και αισχύνης, αφού ήταν όργανο θανάτου για τους μεγαλύτερους εγκληματίες. Μετά όμως τη σταύρωση του Χριστού έγινε σύμβολο χαράς και καύχησης, καθότι «ιδού γαρ ήλθε διά του Σταυρού χαρά εν όλω τω κόσμω». Ο Σταυρός έγινε καύχημα της Εκκλησίας, γιατί δι’ αυτού θανατώθηκε ο θάνατος, καταργήθηκε η αμαρτία και  την οδύνη από τον άνθρωπο.

Στην Παλαιά Διαθήκη συναντούμε πολλές προτυπώσεις του Τίμιου Σταυρού. Ο Ιακώβ πρώτος εικόνισε το σταυρό προσκυνώντας το άκρο της ράβδου του Ιωσήφ και ακολούθως ευλόγησε με σταυρωμένα τα χέρια τους γιους του Ιωσήφ. Το σημείο του σταυρού προεικόνισε και η ράβδος του Μωυσή, όταν χτύπησε σταυροειδώς τη θάλασσα σώζοντας τον Ισραήλ και βυθίζοντας τον Φαραώ και τους Αιγυπτίους. Η υψωμένη ράβδος με το φίδι στην έρημο για να θεραπεύονται από τα φαρμακερά φίδια, προεικονίζει την ύψωση του Χριστού πάνω στο σταυρό. Με τα χέρια του ο Μωυσής σχημάτισε Σταυρό για να κατατροπώσει το στρατό του Αμαλήκ.

Στην πατερική γραμματεία και στην υμνογραφία ο Σταυρός αναφέρεται ως «το ξύλον της ζωής». Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός τον αντιδιαστέλλει με το «ξύλον της γνώσεως του καλού και του κακού», το οποίο βρισκόταν στο μέσο του Παραδείσου και συνδέεται με τη πτώση των πρωτοπλάστων. Όπως αναφέρει ο άγιος Ιωάννης, επειδή «δια ξύλου» εισήλθε ο θάνατος στον κόσμο, έπρεπε «δια ξύλου» να δωρηθεί στον κόσμο η ζωή και η ανάσταση.

Ο σταυρός ήταν άτιμος, εφόσον καρφώνονταν πάνω σε αυτόν όλοι οι παράνομοι του, οι οποίοι έφεραν μέσα τους την κακία και το εγωισμό. Άλλα όταν καρφώθηκε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο τέλειος άνθρωπος και ο πιο ταπεινός, νικήθηκε και έπαψε να είναι άτιμος και έγινε τίμιο ξύλο, που χαρίζει τη ζωή στους ανθρώπους. Αυτή η αλλαγή του σταυρού συμβολίζει την αλλαγή του κόσμου. Όπως το σταυρό τον μετέβαλε ο Κύριος από σκεύος ατιμίας σε σκεύος τιμής, έτσι και τον κόσμο τον μετέφερε από την αθλιότητα στη χάρη και την ευλογία, αφού έγινε για εμάς όπλο κατά του διαβόλου. Για αυτό και η Εκκλησία μας ψάλλει «Κύριε όπλον κατά του διαβόλου τον Σταυρόν Σου ημίν δέδωκας».

===================================================================

Kυριακή Προ της Υψώσεως, Ευαγγ. Ανάγνωσμα: Ιω. γ’ 13-17 

Πρωτότυπο Κείμενο

Εἶπεν ὁ Κύριος· Οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ. Καὶ καθὼς Μωυσῆς ὕψωσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. Οὐ γὰρ ἀπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ εἰς τὸν κόσμον ἵνα κρίνῃ τὸν κόσμον, ἀλλ’ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι’ αὐτοῦ.

Νεοελληνική Απόδοση

Είπε ο Κύριος: «Κανένας δεν ανέβηκε στον ουρανό παρά μόνο ο Υιός του Ανθρώπου, που κατέβηκε από τον ουρανό, και που είναι στον ουρανό. Όπως ο Μωυσής ύψωσε το χάλκινο φίδι στην έρημο, έτσι πρέπει να υψωθεί ο Υιός του Ανθρώπου, ώστε όποιος πιστεύει σ’ αυτόν να μη χαθεί αλλά να ζήσει αιώνια. Τόσο πολύ αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε παρέδωσε στο θάνατο το μονογενή του Υιό, για να μη χαθεί όποιος πιστεύει σ’ αυτόν αλλά να έχει ζωή αιώνια. Γιατί, ο Θεός δεν έστειλε τον Υιό του στον κόσμο για να καταδικάσει τον κόσμο, αλλά για να σωθεί ο κόσμος δι’ αυτού».

Σχολιασμός

Η Κυριακή αυτή ονομάζεται Κυριακή προ της Υψώσεως, γιατί προηγείται της εορτής της υψώσεως του τιμίου και ζωοποιού Σταυρού που τελείται στις 14 Σεπτεμβρίου. Η ευαγγελική περικοπή είναι απόσπασμα λόγου του Ιησού Χριστού με τον οποίο αποκαλύπτει τη θεϊκή του ταυτότητα και το σκοπό για τον οποίο ήρθε στον κόσμο. Τα θέματα τα οποία θίγονται στη συγκεκριμένη ευαγγελική περικοπή και οι αποκαλύψεις του Ιησού Χριστού είναι ιδιαίτερα σημαντικές.

Αρχικά βεβαιώνει ότι είναι ο «υιός του ανθρώπου». Αυτός ο όρος σημαίνει ότι είναι ο Μεσσίας, ο απεσταλμένος από το Θεό. Εδώ ο Κύριος θέτει μια αντίθεση, κανένας δεν έχει πάει στον ουρανό παρά μόνο εκείνος που κατέβηκε από τον ουρανό, ο υιός του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει ότι κανένας δε γνωρίζει το Θεό και τα του Θεού παρά μόνο ο υιός του Θεού. Ο Ιησούς Χριστός λοιπόν μπορεί να αποκαλύψει, το θέλημα του Θεού για τους ανθρώπους.

Ο λόγος του Κυρίου «ουδείς αναβέβηκεν εις τον ουρανόν ει μη ο εκ του ουρανού καταβάς» αποτελεί μια από τις σημαντικότερες διδασκαλίες της Αγίας Γραφής σχετικά με τη γνώση του Θεού από τον άνθρωπο. Ο Ιησούς Χριστός βεβαιώνει ότι μόνο ο ίδιος γνωρίζει το Θεό γιατί προέρχεται από το Θεό.  Επομένως από αυτό συνεπάγεται ότι εμείς οι άνθρωποι δεν έχουμε την τέλεια γνώση του Θεού αλλά ό,τι γνωρίζουμε για τον Θεό προέρχεται από τη δική του αποκάλυψη. Ο ίδιος ο Χριστός αποτελεί την προσωπική αποκάλυψη του Θεού γιατί κατέβηκε από τον ουρανό δηλαδή έχει απόλυτη σχέση με το Θεό. Βέβαια η μεγαλύτερη αποκάλυψη του Θεού δια του Ιησού Χριστού είναι η αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο, η οποία αποκαλύφθηκε με τη σταυρική θυσία του Ιησού Χριστού.

Στη συνέχεια ο Χριστός αποκαλύπτει το σκοπό της επί γης παρουσίας του, που είναι η δωρεά της αιώνιας ζωής. Για να γίνει κατανοητό αυτό χρησιμοποιεί μια εικόνα από την Παλαιά Διαθήκη. Όταν οι Ισραηλίτες βρίσκονταν στην έρημο και κατευθύνονταν προς τη γη της Επαγγελίας άρχισαν να παραπονιούνται για την έλλειψη ψωμιού και νερού. Τότε εμφανίσθηκαν δηλητηριώδη φίδια και για να σωθούν οι Ισραηλίτες ο Μωϋσής ύψωσε σε ξύλο ένα χάλκινο φίδι, που σχημάτισε το σημείο του Σταυρού. Εδώ ακριβώς υπάρχει και μια από τις πολλές προτυπώσεις του Πάθους του Κυρίου μέσα στην Παλαιά Διαθήκη. Όποιος γύριζε και έβλεπε το χάλκινο φίδι τότε σωζόταν. Από αυτή την εικόνα παίρνει αφορμή ο Ιησούς Χριστός για πει ότι κατά τον ίδιο τρόπο πρέπει να υψωθεί και ο ίδιος για να σωθούν οι άνθρωποι, για να κερδίσουν την αιώνια ζωή «ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απόληται, αλλ’ έχη ζωήν αιώνιον». Ο Χριστός θα υψωθεί, δηλαδή θα σταυρωθεί υψούμενος πάνω στο ξύλο του Σταυρού. Αυτή η ύψωση του Χριστού είναι συγχρόνως και το σημείο δόξας του, κάτι που είναι δύσκολο να κατανοήσει η ανθρώπινη λογική. Πρέπει όμως να συμβάλει και ο άνθρωπος για να κερδίσει την αιώνια ζωή με το να επιδείξει την πίστη του.

Ο Θεός έστειλε τον Υιό του να σώσει τον κόσμο κινούμενος από την αγάπη του προς τον άνθρωπο. Είναι από τα πλέον σημαντικά στοιχεία των εκδηλώσεων του Θεού προς τον άνθρωπο, γιατί αυτή η αγάπη οδηγεί προς τη σταυρική θυσία του Υιού του. Καλείται λοιπόν ο άνθρωπος να έχει αυτό το μέγεθος της αγάπης τόσο προς το Θεό όσο και προς το συνάνθρωπο. Επίσης μας αποκαλύπτει με αυτό τον τρόπο ότι ο σκοπός της παρουσίας του στον κόσμο δεν είναι η κρίση του κόσμου αλλά η σωτηρία των ανθρώπων. Ο Χριστός είναι ο Σωτήρας και προσφέρει τη Σωτηρία η οποία προσφέρεται με την παρουσία του, τη διδασκαλία και τη σταυρική του θυσία.

Αυτό είναι το δώρο και η χάρη του Θεού προς τον άνθρωπο. Δεν έχει προϋποθέσεις αυτή η αγάπη, είναι ανιδιοτελής, και όπως η αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο έφτασε μέχρι του σημείου της σταυρικής θυσίας του Υιού του, έτσι και η αγάπη μέσα στο σύγχρονο κόσμο λαμβάνει σταυρική διάσταση. Η αγάπη απαιτεί σταυρική θυσία και ανιδιοτελή προσφορά προς τον πάσχοντα συνάνθρωπο. Αυτή η σταυρική αγάπη είναι η διέξοδος στο αδιέξοδο της κρίσης που διέρχεται η κοινωνία μας.