ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΙ Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ

 Ε.Ι.Π.

Ἀπολυτίκιον τῆς ἑορτῆς Ἦχος βαρὺς

 Μετεμορφώθης ἐν τῷ ὄρει Χριστὲ ὁ Θεός, δείξας τοῖς Μαθηταῖς σου τὴν δόξαν σου, καθὼς ἠδύναντο. Λάμψον καὶ ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς, τὸ φῶς σου τὸ ἀΐδιον, πρεσβείαις

τῆς Θεοτόκου, φωτοδότα δόξα σοι.

 

Κοντάκιον τῆς Μεταμορφώσεως Ἦχος Βαρὺς

 Ἐπὶ τοῦ ὄρους * μετεμορφώθης, * καὶ ὡς ἐχώρουν, * οἱ μαθηταί σου * τὴν δόξαν σου, Χριστὲ ὁ Θεὸς, * ἐθεάσαντο· * ἵνα, ὅταν σε ἴδωσι σταυρούμενον, * τὸ μὲν πάθος νοήσωσιν ἑκούσιον, * τῷ δὲ κόσμῳ κηρύξωσιν, * ὅτι σὺ ὑπάρχεις ἀληθῶς,*τοῦ Πατρὸς τὸ ἀπαύγασμα

Ευαγγέλιο Κυριακής 6 Αυγούστου 2023

Της Μεταμορφώσεως (Ματθ. 17.1-9).

 Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, παραλαμβάνει ὁ Ἰησοῦς τὸν Πέτρον καὶ Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ καὶ ἀναφέρει αὐτοὺς εἰς ὄρος ὑψηλὸν κατ’ ἰδίαν· καὶ μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν, καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος, τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο λευκὰ ὡς τὸ φῶς. Καὶ ἰδοὺ ὤφθησαν αὐτοῖς Μωσῆς καὶ Ἠλίας μετ ̓ αὐτοῦ συλλαλοῦντες. Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος εἶπε τῷ Ἰησοῦ· Κύριε, καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι· εἰ θέλεις, ποιήσωμεν ὧδε τρεῖς σκηνάς, σοὶ μίαν καὶ Μωσεῖ μίαν καὶ μίαν Ἠλίᾳ. Ἔτι αὐτοῦ λαλοῦντος ἰδοὺ νεφέλη φωτεινὴ ἐπεσκίασεν αὐτούς, καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε· καὶ ἀκούσαντες οἱ μαθηταὶ ἔπεσον ἐπὶ πρόσωπον αὐτῶν καὶ ἐφοβήθησαν σφόδρα. Καὶ προσελθὼν ὁ Ἰησοῦς ἥψατο αὐτῶν καὶ εἶπεν· ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε. Ἐπάραντες δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν οὐδένα εἶδον εἰ μὴ τὸν Ἰησοῦν μόνον. Καὶ καταβαινόντων αὐτῶν ἀπὸ τοῦ ὄρους ἐνετείλατο αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς λέγων· μηδενὶ εἴπητε τὸ ὅραμα ἕως οὗ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ.

 

Απόδοση στη Νεοελληνική

 «Και αφού τους πλησίασε ο Ιησούς, τους άγγιξε και τους είπε: ῾῾Σηκωθείτε και μη φοβάστε῾῾.».

Τον καιρό εκείνο, παρέλαβε ο Ιησούς τον Πέτρο και τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, τον αδελφό αυτού, και τους ανέβασε ιδιαιτέρως σε όρος υψηλό. Και μεταμορφώθηκε μπροστά σε αυτούς και έλαμψε το πρόσωπό του, όπως ο ήλιος, και τα ιμάτιά του έγιναν λευκά σαν το φως. Και να, φάνηκαν σε αυτούς ο Μωυσής και ο Ηλίας να συνομιλούν μαζί του. Και ο Πέτρος αποκρίθηκε και είπε στον Ιησού: «Κύριε, καλό είναι να μείνουμε εδώ. Εάν θέλεις, να φτιάξουμε εδώ τρεις σκηνές, μία για εσένα και μία για τον Μωυσή και μία για τον Ηλία». Και ενώ ακόμα αυτός μιλούσε, ξαφνικά μία φωτεινή νεφέλη τους σκέπασε και να, φωνή ακούστηκε από τη νεφέλη, να λέει: «Αυτός είναι ο υιός μου ο αγαπητός, με τον οποίο είμαι πλήρως ευχαριστημένος. Αυτόν να ακούτε.». Και όταν άκουσαν οι μαθητές [τη φωνή] έπεσαν με το πρόσωπο στη γη και δέος μεγάλο τους κατέλαβε. Και αφού τους πλησίασε ο Ιησούς, τους άγγιξε και τους είπε: «Σηκωθείτε και μη φοβάστε». Και αφού σήκωσαν τα βλέμματά τους, δεν είδαν κανέναν άλλον εκτός από τον Ιησού μόνο. Και καθώς κατέβαιναν από το όρος, τους πρόσταξε ο Ιησούς, λέγοντας: «Σε κανέναν μην πείτε αυτό που είδατε, μέχρι ο υιός του ανθρώπου να αναστηθεί από τους νεκρούς».

 

 

 

              ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΕΤΡΟΥ Β' Α´ 10 - 19

¹⁰ διὸ μᾶλλον, ἀδελφοί, σπουδάσατε βεβαίαν ὑμῶν τὴν κλῆσιν καὶ ἐκλογὴν ποιεῖσθαι· ταῦτα γὰρ ποιοῦντες οὐ μὴ πταίσητέ ποτε. ¹¹ οὕτω γὰρ πλουσίως ἐπιχορηγηθήσεται ὑμῖν ἡ εἴσοδος εἰς τὴν αἰώνιον βασιλείαν τοῦ Κυρίου ἡμῶν καὶ σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ. ¹² Διὸ οὐκ ἀμελήσω ἀεὶ ὑμᾶς ὑπομιμνήσκειν περὶ τούτων, καίπερ εἰδότας καὶ ἐστηριγμένους ἐν τῇ παρούσῃ ἀληθείᾳ. ¹³ δίκαιον δὲ ἡγοῦμαι, ἐφ’ ὅσον εἰμὶ ἐν τούτῳ τῷ σκηνώματι, διεγείρειν ὑμᾶς ἐν ὑπομνήσει, ¹⁴ εἰδὼς ὅτι ταχινή ἐστιν ἡ ἀπόθεσις τοῦ σκηνώματός μου, καθὼς καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἐδήλωσέ μοι. ¹⁵ σπουδάσω δὲ καὶ ἑκάστοτε ἔχειν ὑμᾶς μετὰ τὴν ἐμὴν ἔξοδον τὴν τούτων μνήμην ποιεῖσθαι. ¹⁶ οὐ γὰρ σεσοφισμένοις μύθοις ἐξακολουθήσαντες ἐγνωρίσαμεν ὑμῖν τὴν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ δύναμιν καὶ παρουσίαν, ἀλλ’ ἐπόπται γενηθέντες τῆς ἐκείνου μεγαλειότητος. ¹⁷ λαβὼν γὰρ παρὰ Θεοῦ πατρὸς τιμὴν καὶ δόξαν φωνῆς ἐνεχθείσης αὐτῷ τοιᾶσδε ὑπὸ τῆς μεγαλοπρεποῦς δόξης, οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, εἰς ὃν ἐγὼ εὐδόκησα, ¹⁸ καὶ ταύτην τὴν φωνὴν ἡμεῖς ἠκούσαμεν ἐξ οὐρανοῦ ἐνεχθεῖσαν, σὺν αὐτῷ ὄντες ἐν τῷ ὄρει τῷ ἁγίῳ. ¹⁹ καὶ ἔχομεν βεβαιότερον τὸν προφητικὸν λόγον, ᾧ καλῶς ποιεῖτε προσέχοντες ὡς λύχνῳ φαίνοντι ἐν αὐχμηρῷ τόπῳ, ἕως οὗ ἡμέρα διαυγάσῃ καὶ φωσφόρος ἀνατείλῃ ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν,

 

                  Ερμηνευτική απόδοση

 

¹⁰ Διὰ τοῦτο, ἀδελφοί, καταβάλετε περισσοτέραν σπουδὴν καὶ ἐπιμέλειαν διὰ νὰ κάμετε μὲ τὴν ἀπόκτησιν τῶν ἀρετῶν, ποὺ σᾶς ἀνέφερα, ἀσφαλῆ καὶ ἀμετακίνητον τὴν κλῆσιν σας καὶ τὴν ἐκλογήν σας. Διότι, ὅταν ἀσκῆτε τὰς ἀρετὰς αὐτάς, δὲν θὰ προσκόψετε καὶ δὲν θὰ ἐμποδισθῆτε ποτὲ ἀπὸ τοῦ νὰ ἐπιτύχετε τὴν σωτηρίαν. ¹¹ Ναί· δὲν θὰ σκοντάψετε πουθενά. Διότι ἔτσι θὰ σᾶς παραχωρηθῇ ἀνοικτὴ καὶ ἐλευθέρα ἡ εἴσοδος εἰς τὴν αἰώνιον βασιλείαν τοῦ Κυρίου μας καὶ Σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ. ¹² Διότι δὲ αὐτὸ εἶναι τὸ μέσον μὲ τὸ ὁποῖον θὰ σᾶς ἀνοιχθῇ διάπλατα ἡ εἴσοδος εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, δι’ αὐτὸ δὲν θὰ ἀμελήσω νὰ σᾶς ὑπενθυμίζω πάντοτε αὐτά, ποὺ σᾶς ἔγραψα, καίτοι τὰ γνωρίζετε καὶ εἶσθε στηριγμένοι εἰς τὴν χριστιανικὴν ἀλήθειαν, ἡ ὁποία σᾶς ἐκηρύχθη καὶ εἶναι παροῦσα καὶ φανερὰ μεταξύ σας. ¹³ Νομίζω δὲ δίκαιον καὶ καθῆκον μου ὡς Ἀποστόλου, ἐφ’ ὅσον ζῶ καὶ εἶμαι εἰς τὸ σῶμα τοῦτο, τὸ ὁποῖον εἶναι προσωρινὴ σκηνὴ τῆς ψυχῆς, νὰ σᾶς καθιστῶ ἀγρύπνους καὶ προθύμους, διὰ τῆς ὑπενθυμίσεως τῆς ἀληθείας. ¹⁴ Καὶ τὸ καθῆκον μου αὐτὸ μοῦ παρουσιάζεται περισσότερον ἐπεῖγον, διότι γνωρίζω, καθὼς καὶ ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς μοῦ ἐφανέρωσεν, ὅτι εἶναι προσεχὴς καὶ γρήγορος ὁ θάνατός μου, κατὰ τὸν ὁποῖον θὰ ἀποτεθῇ εἰς τὸν τάφον τὸ σῶμά μου. ¹⁵ Θὰ φροντίσω δὲ καὶ κάθε φορά, ποὺ ἡ ἀνάγκη θὰ τὸ ἐπιβάλλῃ, νὰ εἶσθε εἰς θέσιν μετὰ τὸν θάνατόν μου νὰ διατηρῆτε τὴν ἀνάμνησιν τῶν ἀληθειῶν αὐτῶν. ¹⁶ Πρέπει δὲ νὰ τὰς ἐνθυμῆσθε πάντοτε, διότι ἐγὼ καὶ οἱ ἄλλοι Ἀπόστολοι δὲν ἠκολουθήσαμεν μύθους πλεγμένους μὲ φαινομενικὴν σοφίαν, ἀλλὰ σᾶς ἐγνωστοποιήσαμεν τὴν δύναμιν καὶ τὴν μέλλουσαν ἔνδοξον παρουσίαν τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐπειδὴ εἴδαμεν μὲ τὰ μάτια μας τὴν μεγαλειότητα ἐκείνου, κατὰ τὴν Μεταμόρφωσίν του. ¹⁷ Διότι ἐκεῖ εἰς τὴν Μεταμόρφωσιν ἔλαβεν ἀπὸ τὸν Θεόν Πατέρα τιμὴν καὶ δόξαν, ὅταν ἠκούσθη δι’ αὐτὸν ἀπὸ τὴν ἔνδοξον τοῦ Θεοῦ μεγαλοπρέπειαν τέτοια φωνή: Οὗτος εἶναι ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, εἰς τὸν ὁποῖον ἑγὼ εὐαρεστήθην. ¹⁸ Καὶ τὴν φωνὴν αὐτὴν ἡμεῖς ἠκούσαμεν νὰ βγαίνῃ ἀπὸ τὸν οὐρανόν, ὅταν ἤμεθα μαζί του εἰς τὸ ὅρος, τὸ ὁποῖον ἁγιάσθη διὰ τῆς Μεταμορφώσεώς του. ¹⁹ Καὶ ἔχομεν τώρα, μετὰ τὴν ἐπαλήθευσίν των αὐτὴν ἀπὸ τὴν φωνὴν τοῦ Πατρός, βεβαιοτέραν πεποίθησιν καὶ πίστιν εἰς τὰς περὶ τοῦ Χριστοῦ προφητείας τῆς Π. Διαθήκης. Εἰς τοὺς προφητικοὺς δὲ τούτους λόγους καλὰ κάνετε, ποὺ προσέχετε, σὰν εἰς λύχνον ποὺ φέγγει ἐν μέσῳ σκοτεινοῦ τόπου, ἕως ὅτου ἠ ἡμέρα τῆς δευτέρας παρουσίας λάμψῃ μέσα εἰς τὰ σκότη, καὶ τὸ ἄστρον τῆς αὐγῆς, ποὺ φέρει τὸ φῶς, ἤτοι ὁ Κύριος Ἰησοῦς, ἀνατείλῃ εἰς τὰς καρδίας σας καὶ τὰς γεμίσῃ χαρὰν καὶ ἀγαλλίασιν.

                         ΟΜΙΛΙΑ

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΝΕΙ.

«αυτού ακούετε...» (Ματθ. 17, 5).

 

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

 Η μεταμόρφωση του Κυρίου δεν είναι μία απλή εορτή ανάμεσα στις τόσες άλλες της Ορθοδόξου λατρείας. Είναι ένα γεγονός της ζωής του Κυρίου μας που έχει ανάλογη σημασία με την Σάρκωσή Του και την Ανάστασή Του. Αν το δούμε ως σχηματικά (με γνώμονα την απόσταση) βρίσκεται περίπου στο μέσον των δύο προαναφερθέντων Δεσποτικών εορτών (4 μήνες απόσταση περίπου από κάθε μία) και βέβαια προϋποθέτει νηστεία πριν για να μπορεί κατάλληλα ο πιστός να προετοιμαστεί. Εξάλλου η επιβεβαίωση της Θεότητος και Υιότητος του Ιησού από τον Τριαδικό Θεό («αυτού ακούετε...», Ματθ. 17, 5) περιβάλλει με κύρος την θεολογική, δογματική και σωτηριολογική σημασία της φωτοφόρου ημέρας...

 

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

 Α) ΧΡΙΣΤΟΣ Ο ΜΕΤΑΜΟΡΦΟΥΜΕΝΟΣ

* Ο Χριστός μέσα από την θεία Μεταμόρφωσή Του φανερώνει την άκτιστη θεϊκή Του δόξα στους ανθρώπους. Την πρόσληψη της ανθρωπίνης φύσεως την έβλεπαν καθημερινά στις εκδηλώσεις της επίγειας βιοτής Του, όμως την θεότητα σε αυτόν τον βαθμό πρώτη φορά πριν το πάθος Του παρουσιάζει στους πρόκριτους των μαθητών. «Ίνα όταν σε ίδωσιν σταυρούμενον, το μεν πάθος νοήσωσιν εκούσιον», ψάλει κατά το κοντάκιο της εορτής η Εκκλησία μας. Ο Ιησούς από την ολόφωτη θεϊκή δόξα Του θα εμφανισθεί αιμόφυρτος πάνω στο Σταυρό Του… Θεϊκή συγκατάβαση, εκούσια αποδοχή για την σωτηρία του αμαρτωλού ανθρώπου.

* Το Θαβώρειο φως δεν έχει καμία σχέση με αυτό το αισθητό του ηλίου. Ήταν αφάνταστα πιό λαμπρό, πιό φωτεινό, αλλά και πιό θερμό. Οι σχετικοί λόγοι του Ευαγγελιστή Ματθαίου∙ «και έλαμψε το πρόσωπο αυτού ως ο ήλιος, τα δε ιμάτια αυτού εγένετο λευκά ως το φως» (Ματθ. 17, 2) αποτελούν «συμβάσεις», ώστε εμείς οι θνητοί να μπορέσουμε κάπως να σχηματίσουμε στην πεπερασμένη διάνοιά μας τι είδαν οι μαθητές Του. Ακριβώς δίπλα Του ήταν ο Μωυσής και ο Ηλίας μετέχοντες στην ίδια λαμπρότητα με τον Χριστό πλην όμως ως ετερόφωτα σώματα, αφού ο Κύριος είναι πηγή της θείας λαμπρότητος και εκείνοι δέκτες αυτής. Ξεκαθαρίζεται λοιπόν το τοπίο: Ο Χριστός δεν είναι ούτε Μωυσής, ούτε Ηλίας, αλλά ανώτερός τους, Κύριος νεκρών και ζώντων.

* Επίσης ο Κύριός μας κατά την θαυμαστή αυτή εναλλαγή δεν προσέλαβε κάτι που δεν είχε, αλλά φανέρωσε αυτό που ήταν και είναι ανάλογα με την δεκτικότητα των μαθητών Του. Ο Άγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς υποστηρίζει ότι οι μαθητές «ενηλλάγησαν ουν και ούτω την εναλλαγήν είδον» (Γρηγ. Παλαμά, Ομιλία στη Θ. Μεταμόρφωση). Πως αλλιώς τα χοϊκά τους μάτια θα μπορούσαν να αντικρύσουν ένα φαινόμενο όχι παροδικό αλλά εκείνο το Αιώνιο Φως που παραπέμπει στην Βασιλεία του Θεού.

 

Β) Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ

* Ο σημερινός άνθρωπος περισσότερο ζεί ζωή παραμορφώσεως καθώς η αμαρτία αλλοιώνει τόσο την καθημερινή του συμπεριφορά όσο και την αιώνια πορεία την οποία ο Δημιουργός Του προσδοκά γι’ αυτόν. Χρειαζόμαστε πνευματικές ουράνιες εμπειρίες (παρέχονται αφθόνως από τα Μυστήρια της Εκκλησίας) για να ελευθερωθούμε από τους πειρασμούς των επιγείων. Δεν μπορεί κανείς να καταφρονήσει τα επίγεια αν δεν είναι μέτοχος στην εμπειρία των επουρανίων. Ο πιστός συναντάται με τον Χριστό και βιώνει την προσωπική του μεταμόρφωση∙ «ήτε ποτέ σκότος, νυν δε φως εν Κυρίω∙ ως τέκνα φωτός περιπατείτε...» (Εφ. 5, 8).

* Πολλές φορές και εμείς «οι άνθρωποι της Εκκλησίας» θεωρούμε ότι το τέλος της ζωής μας βρίσκεται ίσως σε μία ηθική πληρότητα που μπορεί να εμφανίσει μία ολοκληρωμένη ανθρώπινη προσωπικότητα. Η σημερινή εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος μας διαψεύδει καθώς το θεϊκό φως λάμπει ακόμα και στους ατελείς μαθητές χωρίς τούτο να είναι βραβείο ενδεχομένως κάποιας προσωπικής τους αξίας... Τελικά ο Χριστός μας δέχεται όπως είμαστε και επιβραβεύει απλότητα καρδιάς, προσπάθεια διορθώσεως του εσωτερικού μας κόσμου και πόθο για ένωση με την αγάπη Του! Τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει το Άγ. Πνεύμα. Είναι τόσο παρήγορη για μας τους αμαρτωλούς αυτή η θεώρηση...

* Το γεγονός ότι η Μεταμόρφωση συμβαίνει λίγο πριν το Σταυρό και το Πάθος Του, προετοιμάζει και όλους εμάς να μην εφησυχάζουμε στις τυχόν δωρεές που λαμβάνουμε μέσα στην Εκκλησία. Η πίστη δοκιμάζεται και τότε μόνο (εάν φανεί στέρεη) έχει νόημα και ουσία. Ο Σταυρός είναι δοκιμασία αλλά πηγάζει χαρά και Ανάσταση. «Διά του Σταυρού χαρά εν όλω τω κόσμο». Η πύλη της Βασιλείας του Θεού γίνεται ο Σταυρός του Κυρίου, γίνεται η καρτερία μας σε κάθε δοκιμασία.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

 Τα Άγια Μυστήρια αυτή την θεϊκή δόξα, αυτή την φωτοφόρο θεία στολή του Κυρίου αποκαλύπτουν. Γι’ αυτό και μεταλαμβάνοντες γεμίζουμε με θεϊκό φως, τόσο και τέτοιο, όσο μπορεί να αντέξει η καρδιά μας. Αυτό το φως του Υιού φανερώνει τον Πατέρα και οδηγούμαστε και εμείς στην δόξα και θεωρία του Θεού. Γιατί πραγματικά ο Ιησούς είναι «αληθώς, του Πατρός το απαύγασμα» όπως ψάλλει η Εκκλησία. Αυτό με διαφορετικά λόγια ψάλλουμε και εμείς στο τέλος της Θ. Λειτουργίας: «Είδομεν το φως το αληθινόν, ελάβομεν Πνεύμα επουράνιον, εύρομεν Πίστιν αληθή, αδιαίρετον Τριάδα προσκυνούντες...».