ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2015. Η νηστεία των Χριστουγέννων

                                       ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2015

                                      Η νηστεία των Χριστουγέννων

Δεύτερη μακρά περίοδος νηστείας μετά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η νηστεία των

Χριστουγέννων, γνωστή στη γλώσσα του ορθοδόξου λαού μας και ως  σαραντά(η)μερο. Περιλαμβάνει και αυτή σαράντα ημέρες, όμως δεν έχει την αυστηρότητα της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Άρχίζει την 15^η Νοεμβρίου και λήγει την 24^η Δεκεμβρίου.

     Ή εορτή της κατά σάρκα γεννήσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού αποτελεί τη δεύτερη μεγάλη Δεσποτική εορτή του χριστιανικού εορτολογίου. Μέχρι τα μέσα του Δ΄ αιώνα η Εκκλησία  της Ανατολής συνεόρταζε τη γέννηση και τη βάπτιση του Χριστού υπό το όνομα τα Επιφάνεια  την ίδια ημέρα, στις 6 Ιανουαρίου. Τα Χριστούγεννα ως ξεχωριστή εορτή, εορτάζουμε στις 25 Δεκεμβρίου, εισήχθη στην Ανατολή από τη Δύση περί τα τέλη του Δ΄ αιώνα.

     Ό Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, που πρώτος ομιλεί για την εορτή των Χριστουγέννων, την ονομάζει «μητρόπολιν πασών των εορτών»  και μας πληροφορεί περί το 386 ότι «ούπω δέκατόν έστιν έτος, εξ ού δήλη και γνώριμος ημίν αύτη η ημέρα (της εορτής) γεγένηται»

     Με τη διαίρεση της άλλοτε ενιαίας εορτής και την καθιέρωση των τριών ξεχωριστών εορτών, της Γεννήσεως την 25^η Δεκεμβρίου, της Περιτομής την 1^η και της Βαπτίσεως την  6^η Ιανουαρίου, διαμορφώθηκε και το λεγόμενο Δωδεκαήμερο, δηλαδή το εόρτιο χρονικό διάστημα από τις 25 Δεκεμβρίου ως τις 6 Ιανουαρίου. Έτσι διασώθηκε κατά κάποιο τρόπο η αρχαία ενότητα των δύο μεγάλων εορτών της Γεννήσεως και της Βαπτίσεως του Κυρίου.

     Η μεγάλη σημασία που απέκτησε με την πάροδο του χρόνου στη συνείδηση της Εκκλησίας η νέα εορτή των Χριστουγέννων και η ευλάβεια των πιστών και ιδιαίτερα των μοναχών, απετέλεσαν τις προϋποθέσεις για την καθιέρωση και της προ των Χριστουγέννων νηστείας. Σ’ αυτό ασφαλώς επέδρασε και η διαμορφωμένη ήδη τεσσαρακονθήμερη νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που προηγείτο το Πάσχα.

     Όπως η εορτή έτσι και η νηστεία, ως προετοιμασία για την υποδοχή των γενεθλίων του Σωτήρος, εμφανίστηκε αρχικά στη Δύση, όπου η νηστεία αυτή ονομαζόταν Τεσσαρακοστή  του αγίου Μαρτίνου επειδή άρχιζε από την εορτή του αγίου τούτου της Δυτικής Εκκλησίας. Το ίδιο επανελήφθη και σ’ εμάς, όπου πολλοί  τη νηστεία των Χριστουγέννων ονομάζουν του αγίου Φιλίππου επειδή προφανώς αρχίζει την επομένη της μνήμης του Αποστόλου.

     Οι πρώτες ιστορικές μαρτυρίες, που έχουμε για τη νηστεία προ των Χριστουγέννων, ανάγονται για τη Δύση στον Ε΄ και για την Ανατολή στον ΣΤ΄αιώνα. Από τους ανατολικούς συγγραφείς σ’ αυτήν αναφέρονται ο Αναστάσιος Σιναίτης, ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Νικηφόρος ο Ομολογητής, ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, καθώς επίσης και ο άγιος πατριάρχης Αντιοχείας Θεόδωρος Βαλσαμών.

     Η νηστεία στην αρχή, καθώς φαίνεται, ήταν μικρής διάρκειας. Ό Θεόδωρος Βαλσαμών, που γράφει περί τον ΙΒ΄ αιώνα – και κατά συνέπεια μας πληροφορεί για τα όσα ίσχυαν στην εποχή του -- , σαφώς την ονομάζει «επταήμερον». Όμως υπό την επίδραση της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής επεξετάθη και αυτή σε σαράντα ημέρες, χωρίς εν τούτοις να προσλάβει την αυστηρότητα της πρώτης.

     Πως θα πρέπει να νηστεύουμε;  Καθ’ όλοι τη διάρκεια του σαρανταημέρου δεν καταλύουμε κρέας, γαλακτερά και αυγά. Αντίθετα, επιτρέπεται να καταλύουμε ψάρι όλες τις ημέρες – πλήν, φυσικά, της Τετάρτης και της Παρασκευής – από την αρχή μέχρι και την 17^η Δεκεμβρίου. Ψάρι καταλύουμε επίσης και κατά την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, όποιαδήποτε ημέρα κι αν πέσει.

    Άπό την 18^η μέχρι και την 24^η Δεκεμβρίου, παραμονή της εορτής, επιτρέπεται η κατάλυση οίνου και ελαίου μόνο – εκτός, βέβαια των ημερών Τετάρτης και Παρασκευής που θα παρεμβληθούν και κατά τις οποίες τηρούμε ανέλαιη νηστεία. Επίσης με ξηροφαγία θα πρέπει να νηστεύουμε την πρώτη ημέρα της νηστείας, 15^η Νοεμβρίου, καθώς και την παραμονή της εορτής, καθώς βέβαια κι αν πέσουν Σάββατο ή Κυριακή.   

     Συνδυάστε αδελφοί χριστιανοί (όχι μόνο την νηστεία των φαγητών) και την προσευχή προς την Παναγία Μητέρα μας. Την δική μας Μητέρα. Την δική μας Παναγία. Κατοικεί εδώ στην Πατρίδα μας την Ελλάδα. Το σπίτι της είναι το Άγιον Όρος. Εκεί μένει. Οι Αγιορείτες μοναχοί, οι άγιοι της Ορθοδοξίας,  μιλάνε καθημερινά  με την Παναγία μας. Αυτές τις Άγιες ημέρες λοιπόν, να ζητήσετε από την Μητέρα μας ότι χρειάζεται η Πατρίδα μας, ότι χρειάζεται ο Ελληνορθόδοξος λαός, αυτό που όλοι έχουμε ανάγκη.

                 Σας εύχομαι να έχετε ευλογημένα Χριστούγεννα, ευλογημένο παρά Κυρίου και καρποφόρο το Νέο Έτος 2016.

                               Με αγάπη Χριστού

                                 π. Α.Σ.Ε.Ι.Π.