Νεκροταφείο θυμάτων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στον Μελιγαλά. |
Πλάκα με ονόματα θυμάτων στον Μελιγαλά. |
Το μνημείο των θυμάτων. |
Άρης Βελουχιώτης, ο πρωταγωνιστής της σφαγής στον Μελιγαλά. |
Ο Νίκος Μπελογιάννης ως πολιτικός επίτροπος του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου οργάνωσε την σφαγή στον Μελιγαλά. |
Εκταφή θυμάτων από την Πηγάδα του Μελιγαλά. |
16.09.2012: Ο καθηγητής και συγγραφέας Ιωάννης Μπουγάς, ομιλητής στο μνημόσυνο. |
Το βιβλίο «Ματωμένες Μνήμες 1940-45» του Ιωάννη Μπουγά από τις εκδόσεις «Πελασγός» περιέχει συγκλονιστικές μαρτυρίες για την σφαγή στον Μελιγαλά. |
Σεβαστοί ιερείς, κύριε Δήμαρχε, μέλη του Ελληνικού Κοινοβουλίου, κύριε πρόεδρε του Συλλόγου Θυμάτων του Μελιγαλά, αγαπητοί συγγενείς θυμάτων, κυρίες και κύριοι,
Για άλλη μια χρονιά είμαστε εδώ, για να τιμήσουμε την μνήμη των τραγικών θυμάτων του Σεπτέμβρη του 1944. Το μνημόσυνο που έγινε σήμερα, και επαναλαμβάνεται ανελλιπώς τα τελευταία 67 χρόνια, είναι ακριβώς αυτό: λειτουργία για τις ψυχές των θυμάτων και στην μνήμη τους. Δεν είναι ούτε πολιτική σύναξη, ούτε γιορτή, αλλά εκδήλωση αγάπης προς τους άτυχους νεκρούς. Δεν είναι όμως ούτε «γιορτή μίσους», όπως αποκαλούν μερικοί το μνημόσυνο, ίσως από αισθήματα ενοχής για το ανοσιούργημα που έγινε εδώ τον Σεπτέμβρη του 1944. Παρόμοιες αναφορές είναι μεγάλη ασέβεια προς τους αθώους νεκρούς, προσβάλλει την μνήμη τους αλλά και όλους αυτούς που τους θυμούνται και τους τιμούν, όπως όλους εμάς που ήρθαμε σήμερα εδώ. Είναι απαράδεκτο να προσπαθούν οι θύτες και οι συνοδοιπόροι τους να επιβάλλουν την λήθη των θυμάτων και του εγκλήματος με ψεύδη, συκοφαντίες και ύβρεις. Συγχώρηση για τους υπευθύνους μπορούν να ζητούν - τους πιο πολλούς εξ άλλου τους έχει ήδη συγχωρήσει ο θεός - αλλά όχι και την λήθη μας!
Το γεγονός ότι από λάθη, αλλά κυρίως από το υπέρμετρο πολιτικό πάθος και την εγκληματικότητα μερικών που τότε βρέθηκαν σε θέσεις δύναμης και ευθύνης, χάθηκαν εδώχιλιάδες αθώες υπάρξεις, νέοι με μέλλον και σίγουρη προσφορά στον τόπο τους και την Ελλάδα, επιστήμονες και επιχειρηματίες απαραίτητοι για την ομαλή λειτουργία της τοπικής κοινωνίας, παραβλέπεται τελείως από τους στρατιωτικά ηττημένους του Ελληνικού Εμφυλίου στον βωμό μιας συνεχιζόμενης πολιτικής βεντέτας. Όταν λέγω ότι τα θύματα του Μελιγαλά που τιμώνται σήμερα ήταν αθώοι το εννοώ απόλυτα, αφού στην συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν νέοι χωρίς καμία συμμετοχή σε εγκληματικές πράξεις, αλλά και τα όποια παραπτώματα κάποιων ολίγων οφείλουμε να τα συγχωρέσουμε από την στιγμή που εκτελέστηκαν χωρίς να δικασθούν και όντες αιχμάλωτοι των δολοφόνων τους.
Η Κατοχή υπήρξε ιστορικό γεγονός μεγάλης διάρκειας και τεράστιου μεγέθους που ανέτρεψε συθέμελα την εθνική μας ζωή. Δυστυχώς στην ταραχώδη εκείνη περίοδο δεν έλαμψε μόνο η ανδρεία και ο πατριωτισμός, αλλά και ο πολιτικός τυχοδιωκτισμός, η διχόνοια, η βία και η εγκληματικότητα, και ιδιαίτερα το πολιτικό θράσος μιας μικρής μειοψηφίας, που ενώ στον πόλεμο είχε συνταχθεί με τους εχθρούς της πατρίδος, μετά θέλησε να χρησιμοποιήσει την Αντίσταση ως Δούρειο Ίππο για βίαιη πολιτική επικράτηση. Λησμόνησαν όμως τον απαράβατο κανόνα που θέλει την άδικη δράση να προκαλεί αδικότερη αντίδραση και το άδικο αίμα που χύνεται να ζητά ακόμη περισσότερο αίμα. Στην καρδιά της Κατοχής, το 1943, έχουμε την εμφάνιση του Κατοχικού Εμφύλιου με το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ να μάχονται τις άλλες Αντιστασιακές Οργανώσεις και στις περιοχές που νικούν να λειτουργούν κανονικά στρατόπεδα συγκέντρωσης αντιφρονούντων. Την δε άνοιξη και το καλοκαίρι του 1944, όταν πλέον η ήττα της Γερμανίας φαινόταν καθαρά να πλησιάζει, χιλιάδες Έλληνες κατατάσσονται στα Τάγματα Ασφαλείας που οργάνωσε η κατοχική Κυβέρνηση και όπλισαν οι Γερμανοί. Αυτά ήταν τα προσανάμματα στην μεγάλη φωτιά που θα ανάψει στην νοτιοδυτική Πελοπόννησο στα μέσα του Σεπτέμβρη του 1944. Ενώ οι Γερμανικές μονάδες αποχωρούν και κατευθύνονται βόρεια προς Πάτρα και Κόρινθο τελείως ατουφέκιστες, οι αντάρτες του ΕΛΑΣ κινούνται νότια, με πρόθεση να λύσουν με τα όπλα τους πολιτικούς λογαριασμούς τους με τα Τάγματα Ασφαλείας.
Τις μάχες του ΕΛΑΣ με τα Τάγματα Ασφαλείας του Πύργου και της Καλαμάτας που προηγήθηκαν εκείνης στον Μελιγαλά, ακολούθησαν βιαιότητες, λαοδικεία, εκτελέσεις οπλιτών και αμάχων, άγριο πλιάτσικο, κ.λπ., αλλά σε βαθμό που δεν έχουν καμιά σύγκριση με την ανθρώπινη τραγωδίαπου θα ξεσπάσει μετά την νίκη και την είσοδο του ΕΛΑΣ στον Μελιγαλά την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 1944. Η τιμή, η υπόληψη, η περιουσία, και η ζωή χιλιάδων αθώων ψυχών που είχαν συγκεντρωθεί στην πόλη με ότι πολύτιμο είχαν λόγω του φόβου που κυριαρχούσε, ήταν πλέον στην απόλυτη δικαιοδοσία των νικητών και των φίλων τους. Των υπερφανατισμένων ανταρτών του ΕΛΑΣ και των πολιτοφυλάκων της ΟΠΛΑ, αλλά και εκατοντάδων αμάχων του εφεδρικού ΕΛΑΣ από τις γύρω περιοχές που ακολουθούσαν για πλιάτσικο και για να μην χάσουν το θέαμα, όπως ακριβώς έγινε το 1821 όταν οι Έλληνες επαναστάτες μπήκαν στην Τρίπολη. Η διαφορά είναι ότι τότε ο Κολοκοτρώνης και μερικοί τουλάχιστον από τους καπεταναίους προσπάθησαν να σταματήσουν τις ακρότητες και την σφαγή. Στον Μελιγαλά όμως, ο Βελουχιώτης, ο Αχιλλέας Μπλάνας (Γραμματέας του ΚΚΕ Πελοποννήσου), ο Νίκος Μπελογιάννης, ο Ακρίτας, ο Ορίωνας, ο Κουλαμπάς, οι δεκάδες μόνιμοι αξιωματικοί του ΕΛΑΣ, και οι λοιποί ηγέτες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΚΚΕ, που ήταν παρόντες, όχι μόνο δεν προσπάθησαν να παρέμβουν αλλά είναι αυτοί που έδωσαν την διαταγή και οργάνωσαν το έγκλημα που ακολούθησε.
Η μεγάλη βία που άρχισε αμέσως με την είσοδο των ανταρτών στην πόλη με αυτοδικίες εναντίον αιχμαλώτων οπλιτών και αμάχων και άγριο πλιάτσικο, καθ’ όλα απαράδεκτη δεν ήταν και κάτι μοναδικό για παρόμοιες καταστάσεις. Μια ομάδα αιχμαλώτων στο διπλανό χωριό Μερόπη την τίμησαν με επίσκεψη και απάνθρωπη βία πριν την σφαγή τους ο Βελουχιώτης με τους μαυροσκούφηδες σωματοφύλακές του. Αυτά όμως που ακολούθησαν τις επόμενες πέντε ημέρες δεν έχουν ποτέ ξαναγίνει στην Ελλάδα. Το τονίζω, γιατί αυτό κάνει το έγκλημα της Πηγάδας μοναδικό και ανατριχιαστικό. Να επιλέγονται δηλαδή ομάδες ανθρώπων από το πλήθος που ήταν κλεισμένο χωρίς τροφή και νερό στην πανηγυρίστρα του Μελιγαλά, το Μπεζεστένι, να οδηγούνται σ’ αυτόν εδώ τον τόπο δεμένοι με καλώδια και σύρματα ημίγυμνοι, και να εκτελούνται υπό απάνθρωπες συνθήκες πέραν κάθε περιγραφής και φαντασίας. Σφαγιάσθηκαν από παιδιά ηλικίας 14 ετών μέχρι και ηλικιωμένοι 85 ετών. Μεταξύ των θυμάτων ήταν μαθητές και μαθήτριες, αγρότες, κτηνοτρόφοι, ιερείς, αξιωματικοί, γιατροί, δάσκαλοι, καθηγητές, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι. Εκατοντάδες οικογένειες είχαν περισσότερα από ένα μέλος τους θύμα. Το σύνολο των σφαγιασθέντων ήταν πάνω από 1.700, οι περισσότεροι άμαχοι αφού μόνον 750 ανήκαν στο Τάγμα Ασφαλείας. Παρόμοιο μακελειό ούτε ο Ιμπραήμ δεν προξένησε!
Αυτά τα ιστορικά γεγονότα της σφαγής του Μελιγαλά, λίγες ημέρες μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Μεσσηνία, και όταν λογικά ο λαός έπρεπε να γιορτάζει ενωμένος την ελευθερία του, είναι γνωστά και δεν έπρεπε να αμφισβητούνται από κανέναν. Παρά ταύτα, ηθελημένα ή αθέλητα η παραποίηση είναι συνεχής από συγγραφείς και δημοσιογράφους ακόμη και σήμερα, 68 χρόνια μετά. Φοβούμαι δε ότι εκείνοι που αρνούνται να αναγνωρίσουν τα σφάλματά τους από το παρελθόν, και να πάρουν μαθήματα
